Μάθημα : Πληροφορική Α΄ τάξης Γυμνασίου

Οι βασικές αρμοδιότητες ενός Λ.Σ. είναι να:

• Λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ του ανθρώπου και της μηχανής, μεταφέροντας εντολές ή απαιτήσεις του χρήστη στο υπολογιστικό σύστημα.
• Διαχειρίζεται τους διαθέσιμους πόρους και να τους κατανέμει στις διάφορες διεργασίες.
• Ελέγχει την εκτέλεση των προγραμμάτων.
• Διαχειρίζεται τη λειτουργία των συσκευών εισόδου και εξόδου και να ελέγχει τη ροή των δεδομένων και την έξοδο των πληροφοριών.
• Οργανώνει και να διαχειρίζεται τα αρχεία του συστήματος.
• Ανιχνεύει και να εντοπίζει πιθανά λάθη ή δυσλειτουργίες του υπολογιστικού συστήματος και να ενημερώνει τον χρήστη.
• Εφαρμόζει μηχανισμούς που βελτιώνουν την ασφάλεια του υπολογιστικού συστήματος από διάφορους κινδύνους.

Παραδείγματα λειτουργικών συστημάτων                                 
• Windows (Microsoft):  PC
• Mac OS (Apple)
• Solaris (Sun Microsystems, τώρα Oracle)
• Linux
• UNIX: για μεγαλύτερα συστήματα υπολογιστών

Για κινητά / PDAs

• iPhone OS (Apple)
• Blackberry OS (Research in Motion)
• Windows  Phone (Microsoft)
• Symbian  OS (Nokia)
• Android (Google)

Κάθε φορά που ανοίγουμε τον υπολογιστή, το Λειτουργικό Σύστημα φορτώνεται στη μνήμη του. Η ενέργεια αυτή είναι απαραίτητη, ώστε να μπορούμε να δίνουμε εντολές στον υπολογιστή και αυτός να τις εκτελεί.

Μια από τις υπηρεσίες που παρέχει το λειτουργικό σύστημα στον χρήστη είναι  ένα περιβάλλον επικοινωνίας 

Τα πρώτα λειτουργικά συστήματα δεν είχαν γραφικό περιβάλλον επικοινωνίας, και ο χρήστης πληκτρολογούσε τις εντολές στο πληκτρολόγιο. Το περιβάλλον αυτό ονομάζεται περιβάλλον γραμμής εντολών (command line interface).

Η πληκτρολόγηση κάθε εντολής θα έπρεπε να είναι ακριβής. Το παραμικρό λάθος κατά την πληκτρολόγηση μπορούσε να εκτελέσει άλλη εντολή από αυτή που θέλαμε ή να μην κάνει τίποτα. Ωστόσο το συγκεκριμένο περιβάλλον ήταν πολύ χρήσιμο, καθώς οι χρήστες μπορούσαν για πρώτη φορά να επικοινωνούν με τον υπολογιστή χωρίς να απαιτείται να είναι μηχανικοί υπολογιστών.

Σε μοντέρνα λειτουργικά συστήματα, το περιβάλλον επικοινωνίας περιλαμβάνει γραφικές αναπαραστάσεις για τα αρχεία, τους φακέλους, κ.λπ., ως εικονίδια στην οθόνη. Οι εντολές δίνονται χρησιμοποιώντας συνήθως το ποντίκι (π.χ. επιλογή εικονιδίου, διπλό πάτημα. Επιλογή εντολής από μενού, κ.λπ.). Γι’ αυτό ονομάζονται Γραφικά Περιβάλλοντα Επικοινωνίας (Graphical User Interface).

Δεν πληκτρολογούμε εντολές, αλλά να τις αντιστοιχίζουμε με μικρές εικόνες που ονομάζονται εικονίδια (icon). Τα εικονίδια αυτά είναι κατάλληλα επιλεγμένα, ώστε να μας θυμίζουν εύκολα σε ποια εντολή αντιστοιχούν. Όταν θέλουμε να ενεργοποιήσουμε κάποια εντολή, αρκεί να επιλέξουμε με το ποντίκι το αντίστοιχο εικονίδιο που την απεικονίζει. Ένα Γραφικό Περιβάλλον Επικοινωνίας περιλαμβάνει χρώματα και εικόνες, ώστε η χρήση του υπολογιστή να γίνει εύκολη και ευχάριστη.

Ο χρήστης επικοινωνεί με τον υπολογιστή μέσω μίας εικονικής Επιφάνειας Εργασίας  που προσομοιάζει στο φυσικό περιβάλλον ενός γραφείου. Ανάλογα με τις ανάγκες μας μπορούμε να αλλάζουμε την Επιφάνεια Εργασίας και να την προσαρμόζουμε στον τρόπο που προτιμάμε να εργαζόμαστε. Η επιφάνεια εργασίας ενός Γ.Π.Ε. περιλαμβάνει, συνήθως, λίγα εικονίδια, που αντιστοιχούν σε κυρίες ενέργειες του Λ.Σ. ή εξασφαλίζουν πρόσβαση σε εφαρμογές που εκτελούμε συχνά. Στο κάτω μέρος της Επιφάνειας Εργασίας διακρίνουμε τη Γραμμή Εργασιών, η οποία περιλαμβάνει:

• Το Βασικό Μενού (ΕΝΑΡΞΗ), στην αριστερή γωνία, με τον πλήρη κατάλογο των διαθέσιμων λειτουργιών και των εγκατεστημένων προγραμμάτων.
• Την περιοχή ενεργών εφαρμογών, στην οποία εμφανίζονται ανά πάσα χρονική στιγμή οι ενεργές εφαρμογές που χρησιμοποιούμε.
• Τη γραμμή εργαλείων Γρήγορη Εκκίνηση για την άμεση έναρξη των προγραμμάτων που χρησιμοποιούνται πολύ συχνά.
• Την περιοχή εφαρμογών του συστήματος, στη δεξιά γωνία, που εμφανίζει βασικά εικονίδια για τον έλεγχο του υλικού και του λογισμικού, όπως το ρολόι ή η ένδειξη της γλώσσας.

Βασικά μέρη ενός παραθύρου διαλόγου είναι τα παρακάτω:

Έναρξη των windows 10 είναι η παρακάτω:

Παρακάτω παρουσιάζεται το εικονίδιο "Ο Υπολογιστής μου"

Με δεξί κλίκ στην κενή περιοχή του εικονιδίου ο Υπολογιστής και αφού επιλέξετε Ιδιότητες οδηγείστε σε βασικές πληροφορίες του Υπολογιστή σας που αφορούν:

• Το λειτουργικό σύστημα 
• Την μνήμη RAM
• Τον επεξεργαστή

1. Παρακολουθείστε το παρακάτω βίντεο

2. Στον υπερσύνδεσμο του φωτόδεντρου που ακολουθεί παρακολουθείστε την εξέλιξη των ΛΣ

Εξέλιξη ΛΣ (φωτόδεντρο)

3. Παρακολουθείστε το παρακάτω βίντεο

4. Από το εργαλείο Ασκήσεις να λύσετε την άσκηση  Λειτουργικό Σύστημα