Μάθημα : ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Στο σύντομο αφήγημα του Τσέχωφ «Ένας αριθμός» η δεσποινίς Ιουλία αντιπροσωπεύει τον άβουλο ανθρώπινο τύπο• δεν τολμά να διεκδικήσει τα δικαιώματά της και συχνά πέφτει θύμα οικονομικής και κοινωνικής εκμετάλλευσης. O Τσέχωφ σκιαγραφεί με απλό και ευτράπελο τρόπο την παθητική ψυχολογία, η οποία χαρακτήριζε σε μεγάλο βαθμό τη γυναικεία συμπεριφορά τα παλαιότερα χρόνια.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Βιογραφικό στο βιβλίο της Α΄ Γυμνασίου

    Ο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχοφ ήταν Ρώσος συγγραφέας πολλών διηγημάτων, θεατρικών έργων και μυθιστορημάτων. Γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1860 στην κωμόπολη Ταγκανρόγκ, στη νότια Ρωσία. Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του και μεγάλωσε σε πολύ αυστηρό και θρησκευτικό περιβάλλον. Ο Τσέχοφ από την 6η τάξη του γυμνασίου αναγκάστηκε μόνος του να βγάζει το ψωμί του παραδίδοντας μαθήματα κατ' οίκον. Το 1879 μπαίνει στο ιατρικό τμήμα του πανεπιστημίου της Μόσχας, το οποίο τελείωσε το 1884.

Από τον καιρό της σπουδής του στο γυμνάσιο, ο Τσέχοφ άρχισε να γράφει χιουμοριστικές σκηνές, αφηγήσεις, μονόπρακτα. Από το 1880 τα έργα του αρχίζουν να δημοσιεύονται στα περιοδικά "Ξυπνητήρι", "Θεατής", "Μόσχα", "Φως και σκιά", "Θραύσματα" κ.ά. με το ψευδώνυμο Αντόσια Τσεχοντέ. Το 1884 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο διηγημάτων "Τα παραμύθια της Μελπομένης". Το 1884-85 γράφει την ιατρική του διατριβή που δεν τελείωσε, εξαιτίας των ασχολιών του. Ως γιατρός βοηθούσε τους ανήμπορους και παρείχε τις ιατρικές υπηρεσίες του δωρεάν. Πέθανε το 1904.

Εργογραφία

Ο γλάρος

Ο θείος Βάνιας

Οι τρεις αδελφές

Ο βυσσινόκηπος

Στέππα

Δείτε παρακάτω κι ένα βιντεάκι για τη ζωή και το έργο του Τσέχωφ:

Αφιέρωμα στον Άντον Τσέχωφ

Xαρακτηριστικά στοιχεία στο έργο του Τσέχωφ είναι:
1. Στα έργα του Τσέχωφ δεν υπάρχει εμφανής δράση. Ο μύθος είναι εξαιρετικά απλός (πρόκειται για σκηνές καθημερινής ζωής χωρίς φανερή αλληλουχία, χωρίς εκρήξεις και εξαιρετικές περιστάσεις).                                 
2. Βάζει σε δεύτερο πλάνο τη δράση, το μύθο και τονίζει τη σημασία των ίδιων των προσώπων. 
3. Η αναζήτηση του νοήματος της ζωής είναι κεντρικό δραματικό θέμα στα έργα του Τσέχωφ. 
4. Ο Τσέχωφ δημιουργεί  αμφίβολες καταστάσεις που είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν πρέπει να γελάσει ή να συγκινηθεί, αν ο συγγραφέας σοβαρολογεί, παίζει, ειρωνεύεται ή σατιρίζει. 

Και τώρα... το αφήγημά μας!

Ας το παρακολουθήσουμε γι' αρχή από το θέατρο της Δευτέρας:

Στη συνέχεια ας το μελετήσουμε από το σχολικό μας βιβλίο:

Ένας Αριθμός, Άντον Τσέχωφ σχολικό βιβλίο

Ε, αφού το μελετήσαμε, ας το αναλύσουμε τώρα!

ΘΕΜΑ: Η οικονομική εκμετάλλευση των εργαζομένων.
ΔΟΜΗ:
1η Ενότητα: §1 -4 «Tις προάλλες... ψιθύρισε»: H φάρσα του εργοδότη στη δασκάλα.

2η Ενότητα: §5 «Πετάχτηκα ... και βγήκε»: H αποκάλυψη της φάρσας και η παθητική στάση της δασκάλας.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
O εργοδότης της δασκάλας
Στην αρχή επιθετικός, αυταρχικός, παράλογος, σκληρός, άκαρδος, χωρίς συναισθήματα
Tελικά (μετά την αποκάλυψη της φάρσας): δίκαιος, συμπονετικός, έξυπνος και ευρηματικός, προστατευτικός, ευαίσθητος

H δασκάλα:

άβουλη, παθητική, υποταγμένη, δουλοπρεπής, δειλή, αδυνατεί να πάρει τη ζωή στα χέρια της, δεν υπερασπίζεται τον εαυτό της, δέχεται αδιαμαρτύρητα τις άδικες δικαιολογίες του διευθυντή, χωρίς να σηκώνει κεφάλι, μόνο μουρμουρίζει τις διαφωνίες της. Γενικά ο χαρακτήρας της δασκάλας αντιπροσωπεύει σε μεγάλο ποσοστό τη γυναικεία ψυχολογία και συμπεριφορά των παλαιότερων χρόνων

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
Εργοδότης: συμπάθεια προς τη δασκάλα, ανησυχία για το μέλλον της, προσπαθεί να αφυπνίσει τη δασκάλα και να της υποδείξει με πατρικό ενδιαφέρον τη στάση που πρέπει να κρατά απέναντι σε άτομα που προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν
Δασκάλα: ταραγμένη, αμήχανη, νευρική

ΓΛΩΣΣΑ: απλή, κατανοητή, σύντομες, λιτές και περιεκτικές φράσεις
ΥΦΟΣ: απλό με χιουμοριστική διάθεση, ρεαλιστικό (απεικονίζει την πραγματικότητα) - θεατρικό (διάλογος)

Αφηγηματικά στοιχεία

• Το διήγημα στηρίζεται κυρίως στο διάλογο μέσα από τον οποίο διαγράφονται οι χαρακτήρες των ηρώων.
• Ωστόσο υπάρχει και η περιγραφή (αντιδράσεις και κινήσεις της Ιουλίας).

Αφηγητής:Αφηγητής: πρωταγωνιστής, δραματοποιημένος (ομοδιηγητικός), συμμετέχει στα δρώμενα και αφηγείται σε α΄ γραμματικό πρόσωπο.

Εστίαση: εσωτερική

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:
Προσωποποιήσεις: §2 «νευρικός βήχας», §4 «η φωνή της έτρεμε» Mεταφορές: §3 «να’χεις τα μάτια σου τέσσερα», § 5 «σκληρό μάθημα»
Παρομοιώσεις: §5 «σαν χαζή»
Eπαναλήψεις: §4 «όλα όλα», «Tρία ... τρία, τρία... ένα και ένα.», §5 «Oι άλλοι δε μου ’διναν τίποτα!... Δε σου ’διναν τίποτα»
Eικόνες: §2 «H Iουλία έγινε κατακόκκινη», «Tο αριστερό μάτι της Iουλίας … δεν έβγαλε άχνα», §4 «Tα μάτια της Iουλίας ... πάνω στη μύτη της», «Kαι της έδωσα... τα έβαλε στην τσέπη της», §5 «Πετάχτηκα ορθός... στο γραφείο».
Aντιθέσεις: §2 «Tην έπιασε νευρικός βήχας... δεν έβγαλε άχνα», §5 «εγώ σε έκλεψα, σε λήστεψα! Kαι μου λες κι ευχαριστώ;», «Oι άλλοι δε μου ’διναν τίποτα!...»

Θεματικά κέντρα του αφηγήματος:
α) Η δειλή και παθητική συμπεριφορά της εργαζόμενης ,η ψυχολογική πίεση και η εκμετάλλευσή της από τον εργοδότη
β) η φάρσα του αφεντικού
γ) ο ρόλος της δασκάλας.  

Στο κείμενο αυτό ο συγγραφέας με απλό και σχετικά αστείο ύφος παρουσιάζει το πρόβλημα της οικονομικής εκμετάλλευσης των ανθρώπων από τους ισχυρούς, κάτι που ήταν πολύ συνηθισμένο στη Ρωσία της εποχής του Τσέχωφ που τα κύρια χαρακτηριστικά ήταν η φτώχεια και η εξαθλίωση.
Αυτό όμως που προβάλλεται ιδιαίτερα έντονα είναι η παθητική στάση της νεαρής δασκάλας , για να τονίσει ότι πολλές φορές οι ίδιοι οι άνθρωποι ευθύνονται για το γεγονός ότι πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης.

Μήνυμα Κειμένου:
​=> Ο Τσέχωφ δίνει μήνυμα προς τους ανθρώπους να είναι αγωνιστικοί, δυναμικοί και να διεκδικούν τα δικαιώματα τους αλλιώς θα πέσουν θύματα κάποιων σκληρών και αδίστακτων ανθρώπων. Οι άνθρωπο δεν πρέπει να είναι δουλικοί αλλά να έχουν αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμό και αυτοπεποίθηση.