ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.
Είδη ΜΕΤΟΧΩΝ :
- ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ : είναι η μετοχή ενεργητικής φωνής , δηλαδή σχηματίζεται από ρήματα που βρίσκονται στην ενεργητική φωνή { πχ. παίζω, τραγουδώ κτλ] και έχει κατάληξη σε – οντας ή – ώντας [ πχ παίζοντας, τραγουδώντας κτλ]. Συντακτικά παίζει ρόλο επιρρηματικού προσδιορισμού.
- ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ: είναι η μετοχή παθητικής φωνής, δηλαδή σχηματίζεται από ρήματα που βρίσκονται στην παθητική φωνή [ χαίρομαι, κουράζομαι κτλ] και έχει κατάληξη σε – όμενος, - ούμενος, και – μένος
[ χαρούμενος, κουρασμένος κτλ]. Συντακτικά παίζει ό, τι ρόλο παίζουν τα ονόματα, δηλ μπορεί να είναι υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, επιθετικός προσδιορισμός.
Είδη ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ :
- ΑΠΛΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ. πχ : Ο καιρός είναι χειμωνιάτικος .
- ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ : είναι ένα κατηγορούμενο που μπαίνει σε γενική πτώση, πχ : Το βιβλίο είναι της Ελένης.
- ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ : είναι ένα όνομα που προσδιορίζει το ρήμα, αλλά δεν είναι επίρρημα, πχ : Μπήκε μέσα σκεφτικός.
- ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ : είναι ένα κατηγορούμενο που προσδιορίζει όχι το υποκείμενο, όπως συνήθως, αλλά το αντικείμενο, πχ : Εξέλεξαν τον Δημήτρη πρόεδρο της τάξης .
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ :
- Επίρρημα
- Εμπρόθετος [ πρόθεση και πλάγια πτώση, δηλ γενική ή αιτιατική]
- Πλάγια πτώση [ γενική ή αιτιατική]
- Δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση
- Επιρρηματική μετοχή
Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί μπορεί να φανερώνουν : τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό, αιτία, σκοπό, αναφορά, εναντίωση , συνοδεία κτλ.
ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΔΙΟΡΙΣΜΟΙ :
α] η γενική : φανερώνει πολλά και είναι, αναλόγως, διαιρετική, κτητική, υποκειμενική, αντικειμενική, αιτίας, αξίας, του δημιουργού και πολλά άλλα.
Β] η αιτιατική : φανερώνει { μόνο} αναφορά ή ποσό
ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ :
Είναι η γενική κάποιου ονόματος ή αντωνυμίας και συνοδεύει απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις, αλλά και προσωπικά ρήματα, στα οποία όμως δεν μπορεί να είναι το αντικείμενό τους. Φανερώνει το πραγματικό υποκείμενο του ρήματος και δείχνει το πρόσωπο που ωφελείται ή βλάπτεται , που χαίρεται ή λυπάται από μια ενέργεια. Προσοχή : να μην την μπερδεύετε με το αντικείμενο κάποιων ρημάτων.
Μην ξεχνάτε πως σε κάθε πρόταση μπορεί να υπάρχουν :
Κύριοι όροι :
- ρήμα
- υποκείμενο
- γενική προσωπική
- αντικείμενο [ ή αντικείμενα]
- κατηγορούμενο [ αν το ρήμα είναι συνδετικό], κατηγορούμενο του αντικειμένου
Δευτερεύοντες όροι :
- ονοματικοί προσδιορισμοί [ ομοιόπτωτοι και ετερόπτωτοι]
- επιρρηματικοί προσδιορισμοί
Τέλος, μην ξεχνάτε να ΣΥΝΔΕΕΤΕ μεταξύ τους τους παραπάνω όρους της πρότασης , όταν κάνετε συντακτική αναγνώριση, δηλαδή :
- Το υποκείμενο, το αντικείμενο και τη γενική προσωπική με το ρήμα
- Το κατηγορούμενο με το υποκείμενο
- Τους ονοματικούς προσδιορισμούς με το όνομα που προσδιορίζουν
- Τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς με το ρήμα που προσδιορίζουν