Α. ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ  ΜΕΝΕΛΑΟΥ ( στίχοι 437-494)

Υπόθεση στίχων 438-495 : Στο απόσπασμα αυτό εμφανίζεται ο Μενέλαος που έχει μόλις φτάσει ως ναυαγός σε μια άγνωστη γι  αυτόν χώρα και μονολογεί  λέγοντας  πως εύχεται να είχε πεθάνει ο παππούς του, ώστε να μην γεννούσε τον πατέρα του κι αυτός με τη σειρά του να μην τον είχε γεννήσει. Θυμάται με περηφάνια ( ο Μενέλαος) πώς κατέκτησε  την Τροία, αλλά δεν μπορεί να γυρίσει στην πατρίδα του , γιατί περιπλανιέται στις θάλασσες. Συνεχίζει αναφέροντας πως ναυάγησε εδώ με την Ελένη, που την έχει κρύψει σε μια σπηλιά μαζί με  μερικούς συντρόφους του. Τέλος, καθώς βλέπει μπροστά του ένα αρχοντικό, ελπίζει πως θα βρει εκεί βοήθεια κι ετοιμάζεται να χτυπήσει την πόρτα.

Μεταστροφή τύχης Μενέλαου : ο Μενέλαος, ο άλλοτε δοξασμένος βασιλιάς της  Σπάρτης, που κατέκτησε με τους Αχαιούς την Τροία, τώρα βρέθηκε ναυαγός σε μια ξένη άγνωστη γι αυτόν χώρα, με κατεστραμμένο το καράβι του, με μερικούς από τους συντρόφους του και με το είδωλο της Ελένης

Ομοιότητα με Οδυσσέα : άλλοτε βασιλιάδες και οι δύο, και επιπλέον νικητές στον πόλεμο της Τροίας, τώρα ναυαγοί, προσπαθούνε να  γυρίσουνε στην πατρίδα τους, αλλά οι τρικυμίες δεν τους αφήνουν. 

Αγνοια Μενέλαου :  α) νομίζει ότι έχει μαζί του στην σπηλιά την Ελένη, δεν ξέρει ότι η αληθινή Ελένη είναι στην Αίγυπτο β) άγνοια σχετικά με το πού βρίσκειται (τόπος και άνθρωποι) 

Συναισθηματική κατάσταση : δεν ταιριάζει καθόλου σε βασιλιά και νικητή πολέμου, νιώθει περηφάνια βέβαια για την τρωική εκστρατεία, αλλά σχετικά με το παρόν είναι γεμάτος αγωνία, φόβο και απελπισία, καθώς δεν ξέρει πού βρίσκεται και πάντως είναι μακριά από την πατρίδα του. Επίσης νιώθει μοναξιά ( γιατί μόνος αυτός ψάχνει βοήθεια για τον εαυτό του και τους συντρόφους του) και νιώθει και ντροπή για την κατάντια του ( κουρελιασμένος σαν ζητιάνος) γι αυτό διστάζει αρχικά να ζητήσει βοήθεια, Μετά όμως η πείνα τον αναγκάζει. Ολα αυτά τον κάνουν πρόσωπο τραγικό, όπως και την Ελένη

Αφηγηματικές τεχνικές :

• αναδρομή στο παρελθόν ,
• αντίθεση ανάμεσα στο ένδοξο ευτυχισμένο παρελθόν και το δυσοίωνο παρόν

Σχηματα λόγου:

1. Τραγικη ειρωνια  : στο στιχο 470, που αναφερεται στην Ελενη και στο στίχο 482-483, γιατί ο Μενέλαος νομίζει πως έχει στην σπηλιά την γυναίκα του την Ελένη, ενώ εμείς ξέρουμε πως στην σπηλιά έχει το είδωλο της Ελένης.

2. Προσωποποιηση: στ. 477: με τυραννά σκληρα η αναγκη

3. Προσωποποιηση : στ. 481: τα λαμπρα πεπλα η θαλασσα καταπιε. 

4. Αντίθεση:  υπάρχει ανάμεσα στο ηρωικό παρελθόν του Μενέλαου (ως βασιλιάς και κατακτητής της Τροίας)  και το τραγικό παρόν του ( ως ναυαγός ).

Ιδεολογικά στοιχεία : 

• στίχοι 452-454: οι νεκροί δεν έπρεπε να ξεχαστούν, ειδικά όταν είχαν πέσει στο πεδίο της μάχης
• στίχοι 474-476 : η δυστυχία είναι πιο έντονη σε αυτόν που προηγουμένως ήταν ευτυχισμένος
• στίχοι 492-493 : οι φτωχοί δεν μπορούν να βοηθήσουν, ακόμα κι αν το θέλουν

Συναισθήματα θεατών : έκπληξη να βλέπουν τον Μενέλαο σε τέτοια κατάντια, αγωνία για την τύχη του και

συμπάθεια, τον λυπούνται βαθιά. 

Πολιτιστικά στοιχεία : αρματοδρομίες, καράβια με πανιά, στράτευμα, χιτώνες, αρχοντικό με θριγκούς και πυλώνα.

Χρονικές περίοδοι αποσπάσματος : Υπάρχουν δύο χρονικές περίοδοι, η πρώτη  είναι στο παρελθόν, ενώ  η δεύτερη στο παρόν :

• Αρχή – 464 : παρόν : το ένδοξο παρελθόν του Μενέλαου και οι περιπλανήσεις του στη θάλασσα
• Στίχος 465- τέλος : η τραγική τωρινή κατάσταση του Μενέλαου καθώς φτάνει ως ναυαγός στην Αίγυπτο

                                Β.  ΔΙΑΛΟΓΟΣ  ΜΕΝΕΛΑΟΥ - ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑΣ ( στίχοι 495-541) 

Πρόκειται για μια στιχομυθία, γρήγορο και κοφτό διάλογο, γεμάτο  ζωντάνια και παραστατικότητα,  ένταση και αγωνία, καθώς ο Μενέλαος ζητάει πληροφορίες από τη Γερόντισσα και χρειάζεται τη βοήθειά της , μια και αυτός και οι σύντροφοί του πεινάνε. 

Από τη μεριά της, πάλι,  η γερόντισσα προσπαθεί να τον αποτρέψει διώχνοντάς τον, μια και υπάρχει ο κίνδυνος, αν τον βρει ο Θεοκλύμενος, να τον σκοτώσει. γιατί είναι Ελληνας και ο Θεοκλύμενος δεν θέλει να χάσει την Ελένη που είναι Ελληνίδα. Και οι δύο μιλάνε γρήγορα γιατί τους πιέζει ο χρόνος, τον Μενέλαο λόγω πείνας και την γερόντισσα λόγω  φόβου μήπως εμφανιστεί ξαφνικά ο Θεοκλύμενος και δει τον Μενέλαο. 

Eξέλιξη ιστορίας : ο Μενέλαος μαθαίνει πολλές  και σημαντικές πληροφορίες από τη γερόντισσα :

• ότι βρίσκεται στην Αίγυπτο, στο παλάτι του Πρωτέα
• τώρα βασιλεύει ο γιος του Πρωτέα, που μισεί τους Ελληνες, άρα αν κάποιος Έλληνας βρεθεί εκεί και τον πιάσει, κινδυνεύει να τον σκοτώσει ( άρα θα πρέπει να κρυφτεί) 
• η Ελένη βρίσκεται στο παλάτι ( αυτό τον μπερδεύει,  γιατί νομίζει ότι την έχει αφήσει στην σπηλιά) 

Συναισθήματα Μενέλαου : Η αρχική ελπίδα ότι θα βρει βοήθεια εξανεμίζεται όταν ακούει την γερόντισσα να τον διώχνει. Απογοητεύεται, στενοχωριέται, αγωνιά, τα βάζει με τους θεούς και τη μοίρα του, αλλά επιμένει. Η ανάγκη που τον πιέζει, τον κάνει αποφασιστικό. Νιώθει έκπληξη όταν ακούει από την Γερόντισσα για την Ελένη, είναι μπερδεμένος, τα έχει χάσει. Για όλα τα παραπάνω βρίσκεται σε τραγική θέση. 

Συναισθήματα θεατών : Για τους ϊδιους λόγους νιώθουν και οι θεατές αγωνία για την τύχη του Μενέλαου, ταυτόχρονα όμως ελπίζουν και αναρωτιούνται αν θα συναντηθούν η Ελένη με τον Μενέλαο και αν θα αναγνωρίσουν ο ένας τον άλλο μετά από τόσα χρόνια (17 !) . Δηλαδή τα συναισθήματά τους είναι ανάμεικτα, ο φόβος απο τη μια και η ελπίδα από την άλλη ότι οι δύο σύζυγοι θα αναγνωριστούν και μαζί θα καταφέρουν να σωθούν και να γυρίσουν στην Σπάρτη. 

Χαρακτηρισμός Μενέλαου : επίμονος ώσπου να μάθει και να πάρει αυτό που θέλει, αποφασισμένος

Γερόντισσα : φαίνεται σκληρή και αδιάφορη ( "φαίνεσθαι") αλλά στην πραγματικότητα το κάνει για να προστατέψει τον Μενέλαο από τον Θεοκλύμενο, άρα είναι προσεκτική και εχέμυθη ( " είναι")

Αντίθεση ανάμεσα στο "είναι" και το "φαίνεσθαι" : η γερόντισσα φαίνεται σκληρή και αφιλόξενη, όμως το κάνει για να προστατεύσει τον Μενέλαο από τον Θεοκλύμενο. Ο Μενέλαος φαίνεται ζητιάνος με κουρέλια, ενώ είναι βασιλιάς. Για άλλη μια φορά ο Ευριπίδης μας δείχνει πόσο κάποιες φορές τα φαινόμενα απατούν και η αλήθεια κρύβεται.  

Πολιτιστικά - ιδεολογικά στοιχεία :

• δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε εδώ ότι η περίφημη ελληνική φιλοξενία στη χώρα της Αιγύπτου δεν υπάρχει, διότι ο βασιλιάς σκοτώνει όποιον ξένο δει ( σαν τον Κύκλωπα Πολύφημο)
• στίχος 522 : " και άλλοι δυστυχούνε" ( στη δυστυχία κανείς δεν είναι μόνος του), συνηθισμένη παρηγοριά στα βάσανα η αντίληψη ότι η δυστυχία είναι κάτι που συμβαίνει σε πολλούς θνητούς
• στίχος 513 : " οι θεοί να με ατιμάζουν  έτσι εμένα" : η αντίληψη ότι τις συμφορές τις έστελναν οι θεοί στους θνητούς
• παλάτι - βασιλιάς
• τάφος 

Τραγική ειρωνία :

• στίχος 533 ( σχετικά με την Ελένη και πάλι) 
• στίχος 527 : "τι του έκαναν οι Έλληνες κι εγώ θα την πληρώσω" αναρωτιέται ο Μενέλαος, καθώς δεν γνωρίζει τον πραγματικό λόγο που ο Θεοκλύμενος είναι εχθρικός με κάθε Έλληνα

Σκηνοθεσία : έντονη σκηνική δράση, καθώς ο Μενέλαος προσπαθεί να μπει στο παλάτι και η Γερόντισσα τον απωθεί, εικόνα που είναι και κάπως αστεία, κωμικοτραγική, μια ηλικιωμένη να τα βάζει με έναν πολεμιστή, κουρελιασμένο βέβαια τώρα...

                             Γ . ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ  ΜΕΝΕΛΑΟΥ ( στίχοι 542-575)

Τραγική ειρωνία : 544-545 

Συναισθηματική κατάσταση Μενέλαου : είναι μπερδεμένος, προσπαθεί να βρει μια λογική εξήγηση σε αυτά που ακουει ( σκέφτεται ότι μπορεί να υπάρχει εκεί μια συνονόματη Ελένη) αλλά και πάλι δεν φτάνει στην αλήθεια ( ότι δηλαδή η αληθινή Ελένη βρίσκεται εκεί) . Εδώ φαίνεται η επίδραση από το κίνημα των σοφιστών που προσπαθούσαν να φτάσουν στην αλήθεια με τη λογική τους.

Χαρακτηρισμός Μενέλαου : εδώ είναι συνετός και προνοητικός, γιατί αποφασίζει να πράξει ανάλογα με τη συμπεριφορά πόυ θα δείξει ο βασιλιάς ( αν είναι σκληρός, θα τρέξει να κρυφτεί, αν όχι, θα του ζητήσει βοήθεια) . Είναι αποφασισμένος να μην εγκαταλείψει το χώρο και δείχνει γενναιότητα. Επίσης, καταλαβαίνει πως πρέπει να παραμερίσει τη ντροπή του και να ζητήσει βοήθεια, γιατί είναι σε μεγάλη ανάγκη.

Ιδεολογικά στοιχεία : 

• στίχοι 571-573 :  δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα  από το να ζητάει βοήθεια από έναν ισχυρό κάποιος που  προηγουμένως ήταν ΄κι αυτός ισχυρός, με εξουσία. Γιατί έτσι ξεπέφτει, χάνει την αξιοπρέπεια του, δεν είναι μαθημένος ένας ισχυρός να ζητάει βοήθεια.
• στίχος 575: η πιο μεγάλη δύναμη είναι η ανάγκη, Πραγματικά όταν κάποιος βρεθεί σε ανάγκη, κινητοποιείται και μπορεί να βρει δύναμη να κάνει πράγματα που ούτε τα φανταζόταν πριν, πχ να αρχίσει να δουλεύει, να   αρχίσει να διαβάζει, να γίνει πιο κοινωνικός, να "βγει από το καβούκι του¨"