Μάθημα : Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ- ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΠΡΩΤ. (Β3, Β4)

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ-- ΘΕΩΡΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΛΗ ΓΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ--ΚΛΙΚ ΕΔΩ 

--- --- ---- ---- ---- ---- ---- 

-ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ἡ πόλις στο quizlet:

https://quizlet.com/144940553/Αρχαία-Α-και-Β-Γυμν-γ-κλίση-ουσιαστικών-φωνηεντόληκτα-ἡ-πόλις-τῆς-πόλεως-flash-cards/

---- ---- --- ----- ---- ---- ---- --- --- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ----

- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΙΣΤΟΤΟΠΟ ΓΙΑ ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ (ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ) ΚΛΙΚ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥΣ ΠΙΟ ΚΑΤΩ:

https://www.e-archaia.gr/mu941sigmaeta-phiomeganu9421.html

https://www.e-archaia.gr/uploads/1/0/7/6/107697055/Οριστική_Ενεστώτα_και_Μέλλοντα_Μέσης_Φωνής_λύσεις.pdf

https://www.e-archaia.gr/uploads/1/0/7/6/107697055/Οριστική_Παρατατικού_και_Αορίστου_Μέσης_Φωνής_λύσεις.pdf

- ΔΕΙΤΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ, ΚΛΙΚ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥΣ ΠΙΟ ΚΑΤΩ: 

https://www.e-archaia.gr/uploads/1/0/7/6/107697055/Οριστική_Παρατατικού_και_Αορίστου_Ενεργητικής_Φωνής_λύσεις.pdf

https://www.e-archaia.gr/uploads/1/0/7/6/107697055/Οριστική_Παρακειμένου_και_Υπερσυντελίκου_Ενεργητικής_Φωνής_λύσεις.pdf

ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΛΗΣΗΣ ΑΠΛΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ Ε.Φ ΚΑΙ Μ.Φ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ (ΛΥΩ, ΘΥΩ, ΠΙΣΤΕΥΩ, ΒΟΥΛΕΥΩ, ΒΑΣΙΛΕΥΩ)

-------------- ----------------- --------------------- ---------------------- -------------------- ----------------

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ (ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΑΤΩΝ):

-ΔΕΙΤΕ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΠΟΥ ΕΙΧΑΤΕ: Α' ΚΛΙΣΗ ΚΛΙΚ ΕΔΩ

ΚΛΙΚ ΠΙΟ ΚΑΤΩ ΓΙΑ ΥΛΙΚΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Α' ΚΛΗΣΗ: 

-       https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/a-klisi-4.htm

- Κλίνε τον Παρακείμενο των ρημάτων διώκω, γράφω, πείθω ΚΛΙΚ ΕΔΩ (sch.gr)

- Να σχηματίσεις τον Υπερσυντέλικο των παρακάτω ρημάτων ΚΛΙΚ ΕΔΩ (sch.gr)

- Κλίνε τον Υπερσυντέλικο των ρημάτων διώκω, γράφω, πείθω ΚΛΙΚ ΕΔΩ (sch.gr)

Ασκήσεις επίσης:

-https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/enestwtas-plekomai.htm

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/klisi.part.me.htm

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/ask-arxaia/mel-skarlatou2.htm

- ΑΣΚΗΣΗ. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΣΤΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ (κλικ) ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ

ΓΙΟΡΤΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ '22-'23, ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: 

* Οπωσδήτοε να κάνετε τις ασκήσεις του φυλλαδίου Χριστουγέννων. 

* Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε περισσότερη εξάσκηση, τότε --> 

Κάνετε μία κλασικού τύπου επανάληψη (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΛΛΑ ΧΡΗΣΙΜΗ):

1ο βήμα: κλίνετε (γραπτά) όλα τα ρήματα που αναφέρονται στο φυλλάδιο, στην Ε.Φ και τη Μ.Φ (εφόσον το ρήμα απαντά σε αυτήν) σε Ενεστώτα, Παρατατικό και Αόριστο. 

2ο βήμα: Γράψτε το απαρέμφατο Ενεστώτα για όλα τα ρήματα που εμφανίζονται στο φυλλάδιο, στην Ε.Φ και τη Μ. Φ. (σε ένα πρόχειρο χαρτί ή στο τετράδιό σας, δημιουργήστε δυο στήλες).

* Διαβάστε όλες τις σημειώσεις που έχετε κρατήσει στη Γραμματική για τη Μέση Φωνή, τα απαρέμφατα και τις μετοχές, τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες των δύο τελευταίων (απρφ, μτχ). 

Όταν γυρίσουμε από τις γιορτές, θα κάνουμε ένα βιβλιαράκι με αποσπάσματα από τις (ηλεκτρονικού τύπου και συμβατικού τύπου) εργασίες σας για την Ενότητα 2 (με θέμα το Θεμιστοκλή, τη ναυμαχία κα).

Η ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών

Ενότητα 5^η Η ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών

ΤΟΝΙΣΜΕΝΗ ΓΡΑΦΗ:ΡΗΜΑΤΑ, ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΣΗ: ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ (ΡΗΜ ή ΑΠΡΦ), ΠΡΑΣΙΝΟ:ΚΑΤΗΓΟΡ, ΠΟΡΤΟΚΑΛ=ΑΝΤΙΚΕΙΜ, ΜΩΒ: ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

Ἰωάννης Χρυσόστομος, Εἰς τὸ ῥητὸν τοῦ Προφήτου Δαυΐδ, PG 55, 517-518 (διασκευὴ)

© Ελληνικός Πολιτισμός - Γιάννης Παπαθανασίου

------------------------------ --------------------- -------------------------- ------------------------- ----------------- --------------------- -------------- ----------

philologikosistotopos.gr

1. Ποιες είναι οι διαφορές του ανθρώπου από τα ζώα σύμφωνα με τον Ιωάννη Χρυσόστομο;

Η βασική διαφορά του ανθρώπου από τα ζώα, σύμφωνα με τον Ιωάννη Χρυσόστομο, είναι ότι οι άνθρωποι έχουν λογική ενώ τα ζώα δεν έχουν. Η λογική κάνει του ανθρώπους ανώτερους αλλά και υπεύθυνους. Τα ζώα είναι όλα ίδια και κανένα δεν ξεχωρίζει από το άλλο, γιατί κανένα δεν έχει λογική. Ο άνθρωπος όμως ξεχωρίζει γιατί καθένας έχει ξεχωριστή προσωπικότητα. Πρέπει, επομένως να αξιοποιήσει τη λογική του και να μη γίνει πιο άσπλαχνος ακόμα και από τα ζώα συγκεντρώνοντας πλούτο, ενώ οι άλλοι πεινάνε.

2. Ποια κοινά στοιχεία ενώνουν και εξομοιώνουν τους ανθρώπους μεταξύ τους σύμφωνα με το κείμενο; Είναι αυτά μόνο θετικά ή και αρνητικά;

Οι άνθρωποι αποτελούν ένα σύνολο και μοιράζονται πολλά πράγματα. Συγκεκριμένα μοιράζονται και απολαμβάνουν τον ίδιο ουρανό, τον ήλιο τη σελήνη, τα αστέρια, τον αέρα, τη θάλασσα, τη γη, τη ζωή και την υγεία. Εκτός από αυτά τα θετικά στοιχεία μοιράζονται και αρκετά αρνητικά όπως ο θάνατος, τα γηρατειά και οι αρρώστιες. Έχουν τέλος τις ίδιες ανάγκες, όπως η τροφή και η ενδυμασία.

3. Ποια τύχη περιμένει τον άνθρωπο που δε λαμβάνει υπόψη του τους ανήμπορους συνανθρώπους του, σύμφωνα με το κείμενο; Ποιο μέσο έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος, προκειμένου να αποφύγει τη μετά θάνατον τιμωρία;

4. Με ποιες άλλες χριστιανικές αρετές συνδέεται η ελεημοσύνη;

Η χριστιανική θρησκεία είναι η κατεξοχήν θρησκεία της αγάπης, η οποία είναι η πηγή όλων των φιλάνθρωπων συναισθημάτων. Η εντολή «ἀγαπᾶτε  ἀλλήλους» αφορά σε φίλους και εχθρούς, ενώ η διδασκαλία του Χριστού πρόβαλλε πολύ παραστατικά την αξία της ειλικρινούς και άδολης ελεημοσύνης. Η ελεημοσύνη είναι επομένως η πρώτη και η σημαντικότερη μεταξύ των χριστιανικών αρετών. Αν είμαστε ελεήμονες, καταλαβαίνουμε τα πράγματα, που έχουν πραγματική και ουσιαστική αξία. Τότε παραμερίζουμε τον πολύ πλούτο και η ζωή μας αποκτά νόημα. Επομένως η ελεημοσύνη συνδέεται με τη λιτότητα, τη σεμνή και απέριττη ζωή και βέβαια με την αγάπη προς το συνάνθρωπο.

Πρόσθετες ερωτήσεις – Θέματα για συζήτηση

1. Γιατί η ελεημοσύνη είναι η βασίλισσα των αρετών κατά τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο;

Είναι η μόνη που μπορεί να σώσει τον άνθρωπο από τη μετά θάνατον τιμωρία για τα αμαρτήματά του.

2. Η φιλανθρωπία αποτελεί χαρακτηριστικό των αρχαίων Ελλήνων;

Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ασφαλώς διέφερε από τη χριστιανική διδασκαλία όσον αφορά στις ανθρώπινες σχέσεις. Για μεγάλο διάστημα η επικρατούσα αντίληψη ήταν «να βοηθάς τον φίλο σου και να βλάπτεις τον εχθρό σου». Ωστόσο, ποτέ δεν έπαψαν να ακούγονται φωνές «φιλάνθρωπες» με την ευρύτερη σημασία της λέξης. Τη λέξη φιλανθρωπία, με σαφώς διαφορετική σημασία από τη σύγχρονη, χρησιμοποιούν ήδη ο Πλάτων, ο Ξενοφών, ο Ισοκράτης και ο Αριστοτέλης, ενώ η ιδέα της φιλανθρωπίας είχε εκφραστεί ήδη από τον Δημόκριτο.

3. Κατά πόσον ήταν ελεήμονες οι θεοί της αρχαίας Ελλάδας;

Οι θεοί των αρχαίων Ελλήνων ασφαλώς δεν ήταν ελεήμονες, αλλά ούτε και τιμωροί. Πολλές φορές βρίσκονταν δίπλα στους ανθρώπους, τους βοηθούσαν και τους αντάμειβαν για τα καλά τους έργα, ενώ άλλες φορές ήταν μακριά τους. Οι σχέσεις θεών και ανθρώπων πάντως δε διέφεραν πολύ από τις σχέσεις που υπάρχουν σε άλλες θρησκείες, μεταξύ των οποίων και στον χριστιανισμό. Υπήρχαν ναοί, προσευχές, τάματα κ.ά.

--------- --------- --------- ----------- ---------------- ----------- --------- ------------- ------------ ------------------

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ:    Ρήμα: ἄγω: οδηγώ/ διέρχομαι/ διατελώ/ μεταφέρω [από το arxaiabgymnasiou.blogspot.com]

Αρχαία Ελληνική

Απλές λέξεις

ἀγωγαῖος: αυτός που χρησιμεύει για να οδηγεί κάποιον
ὁ ἀγωγεύς: αυτός που έλκει/ σωλήνας μέσα από τον οποίο διοχετεύεται κάτι
Σύνθετες λέξεις

ὁ ἀγωνοδίκης: ο κριτής των αγώνων
ὁ ἀγωνοθέτης: ο κριτής των αγώνων
φορτηγός:       αυτός που μεταφέρει φορτία

Αρχαία/ Νέα Ελληνική

Απλές λέξεις

 ὁ ἀγών (-ώνας): (α.ε.) η συνέλευση/ (ν.ε.) διαγωνισμός/ μάχη/ σκληρή προσπάθεια
ὁ ἀγωγός: (α.ε.) οδηγός/ (ν.ε.) σωλήνας
ἀγώγιμος: εύκολος στη μεταφορά
ἡ ἀγωγή: (α.ε.) μεταφορά/ (ν.ε.) ανατροφή
ἀγωνίζομαι: μάχομαι/ καταβάλλω μεγάλη προσπάθεια
ἡ  ἀγωνία: (α.ε.) συναγωνισμός/ (ν.ε.) ψυχική αβεβαιότητα
τό ἀγώνισμα: ο αθλητικός αγώνας
ἡ ἀγέλη: κοπάδι ζώων
ἡ ἀγελάς (-άδα): (α.ε.) αυτή που ανήκει στην αγέλη/ (ν.ε.) το θηλυκό βόδι
ἀγελαῖος: αυτός που ανήκει στην αγέλη/ ο χυδαίος
τό ἄγημα: τμήμα στρατού

Σύνθετες λέξεις

ὁ ἀνταγωνιστής: ο αντίπαλος
διάγω: (α.ε.) μεταφέρω στο απέναντι μέρος/ (ν.ε.) διαβιώνω
εἰσάγω: βάζω μέσα/ φέρνω κάτι στη χώρα μου από άλλη χώρα/ καθιερώνω
εἰσακτέος: αυτός που πρέπει να εισαχθεί
ἐξάγω: βγάζω έξω/ πουλάω κάτι από τη χώρα μου σε άλλη χώρα/συμπεραίνω
κατάγω: (α.ε.) οδηγώ προς τα κάτω/ (ν.ε.) επιτυγχάνω
ξεναγώ: οδηγώ τους ξένους
παράγω: δημιουργώ/ σχηματίζω λέξη από άλλη
συνάγω (συνάζω): συγκεντρώνω
ἡ σύναξις (-η): η συγκέντρωση
ὁ κυνηγός: αυτός που κυνηγάει/ επιθετικός παίκτης ποδοσφαίρου
ὁ μυσταγωγός: αυτός που μυεί στα μυστήρια, ο κατηχητής/ δάσκαλος
ὁ λοχαγός: ο αρχηγός του λόχου
ὀ ξεναγός: αυτός που οδηγεί τους ξένους
ὁ οδηγός: αυτός που οδηγεί, κατευθύνει
παιδαγωγός: δάσκαλος/ αυτός που ασχολείται με την παιδαγωγική επιστήμη
ὑδραγωγός: αυλάκι/ σωλήνας
ό ὑδραγωγεῖον (-είο): δεξαμενή όπου αποθηκεύεται το νερό που διοχετεύεται στην πόλη

Νέα Ελληνική

Απλές λέξεις

αγωγιμότητα: η δυνατότητα μεταφοράς
αγωγιάτης: ο επαγγελματίας που αναλαμβάνει τη μεταφορά
αγώ(γ)ι: το φορτίο που μεταφέρεται/ η αμοιβή για τη μεταφορά φορτίου

Σύνθετες λέξεις

συναξάρι:           βιβλίο που περιέχει τις βιογραφίες αγίων και μαρτύρων
το φορτηγό:      όχημα που μεταφέρει φορτία
επιβατηγός:      αυτός που αναφέρεται στους επιβάτες/ το πλοίο για επιβάτες
πλοηγός:            οδηγός πλοίου/ πιλότος
παρθεναγωγείο:             εκπαιδευτήριο θηλέων
οχηματαγωγό:                το πλοίο που μεταφέρει οχήματα
νηπιαγωγός:    παιδαγωγός νηπίων

Το ρήμα άγω

Το ρήμα άγω (= οδηγώ, φέρνω) και τα σύνθετά του (εισάγω, εξάγω, διάγω, προσάγω, ανάγω, προάγω, ενάγω, παράγω, συνάγω, απάγω, περιάγω, κατάγω) σχηματίζει τους χρόνους του από δυο θέματα: από το θέμα αγ- τους εξακολουθητικούς χρόνους: Ενεστώτα, Παρατατικό και Εξακολουθητικό Μέλλοντα και από το θέμα αγαγ- τους στιγμιαίους χρόνους: Στιγμιαίο Μέλλοντα, Αόριστο, Παρακείμενο και Υπερσυντέλικο.
Θα πούμε λοιπόν:

Ενεστώτας:          Η χώρα μας εισάγει και εξάγει διάφορα προϊόντα.

Παρατατικός:             »          εισήγε και εξήγε (συνέχεια, στο παρελθόν).
Εξακ. Μέλλων:           »          κάθε χρόνο θα εισάγει και θα εξάγει.
Στιγμ. Μέλλων:           »          σύντομα θα εξαγάγει ροδάκινα.
Αόριστος:                   »          το 1988 εξήγαγε μεγάλες ποσότητες.
Παρακείμενος:            »          φέτος έχει ήδη εξαγάγει τη μισή παραγωγή
Υπερσυντέλ.:             »          πέρυσι είχε εξαγάγει λιγότερα.
Ενεστ. Υποτ.              »          πρέπει κάθε χρόνο να εξάγει ροδάκινα.
Αόρ. Υποτ.                »          φέτος ελπίζεται να εξαγάγει περισσότερα.

Η Κρήτη εξάγει κάθε χρόνο πολλά πορτοκάλια. Πέρυσι όμως είχε εξαγάγει (και όχι είχε εξάγει) λιγότερα. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε να διεξαγάγει (και όχι να διεξάγει) σύντομα εκλογές. Από αύριο ο υπουργός θα διεξάγει (και όχι θα διεξαγάγει) διαπραγματεύσεις με τους εργαζομένους.

Οι χρόνοι δυο ρημάτων σύνθετων με το άγω, στη χρήση των οποίων συχνά γίνονται λάθη:

ΑΓΩ, ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΛΕΞΕΩΝ: 

- Άγεται και φέρεται από τα συναισθήματά του και γι' αυτό δεν είναι κατάλληλος για να γίνει αρχηγός της ομάδας -άγομαι και φέρομαι= εξουσιάζομαι, παρασύρομαι

- Ένα από τα πρώτα εξαγώγιμα προϊόντα της Ελλάδας ήταν  το φυστίκι Αιγίνης.

-  Το άγημα απέδωσε τιμές στους πεσόντες και αποχώρησε εντός ολίγων λεπτών.

- Μία αγέλη λύκων κατασπάραξε τα κυνηγόσκυλα της στάνης. 

- Ο Ευριπίδης ίσως ήταν μυσταγωγός στις τελετουργίες των μυστηρίων της Ελευσίνας.

- Οι εισακτέοι στη σχολή αυτή είναι ελάχιστοι, να το λάβεις υπόψη σου.

- Αυτός δουλεύει όλη μέρα, αλλά ο γιος του διάγει έκλυτο βίο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. -διάγω βίο, διάγω έκλυτο βίο= κάνω άσωτη ζωή, είμαι ακόλαστος.

- Στο τέλος της εβδομάδας έχουμε σύναξη στο αμφιθέατρο. 

Ετυμολογικα της ενότητας, σελ. 41

Β1. Απαντήσεις στις ασκήσεις

1. αποτέλεσμα ενέργειας: ἄγημα,  ἀγώνισμα // ενέργεια, κατάσταση:  ἀγωνία,  ἀγωγή // πρόσωπο που ενεργεί:  ἀγωγεύς,  ἀγωγός.

2. α. α. παιδαγωγός, β. ξεναγώ, γ. αγωγή-διαπαιδαγώγηση, δ. φορτηγό.

β. κυνηγός < κύων + ἄγω: αυτός που οδηγεί τους κυνηγετικούς σκύλους. Στη συνέχεια χρησιμοποιείται για αυτόν που κυνηγάει, ανεξάρτητα αν έχει σκύλο ή όχι. //  ἀγελάς <  ἀγέλη: το βόδι που ανήκει σε αγέλη. Πιθανόν από τη φράση  ἀγελαία βοῦς. Κατόπιν επικράτησε η σημασία «βόδι» ανεξάρτητα από το αν ανήκει σε αγέλη. // μυσταγωγία < μύστης + ἄγω: αρχικά μυσταγωγία ήταν η κατήχηση σε μυστήρια που απαιτούσε ειδική τελετή. Κατόπιν η σημασία επεκτάθηκε και αναφέρεται πλέον σε οποιαδήποτε πράξη που προκαλεί πνευματική ανάταση ή ηθική εξύψωση.

3. εισαγωγή, εισαγωγικός // εξαγωγή, εξαγωγικός // καταγωγή // μεταγωγή, μεταγωγικός // παραγωγή, παραγωγικός, παράγωγος.

4. φορτικός: αυτός που επιβαρύνει με την ενοχλητική παρουσία του // φορτηγός: (φόρτος + ἄγω) αυτός που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά φορτίων.

--- ---- ---- -- ---- ---- ---- ---- --- --- --- ---- --- ---- ---- ---- ---- ---- --- --- ----

Ασκήσεις για εξάσκηση στην Γραμματική και το Συντακτικό της 5ης ενότητας

------- -------- ------------ ------------- ---------------- ------------- ------------- -------------- ----------------- ------------ ----------------------

ΕΝΑΣ ΣΤΟΡΓΙΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ,ppt, ΚΛΙΚ ΕΔΩ

Ενότητα 7^η Ένας στοργικός ηγέτης

ΤΟΝΙΣΜΕΝΗ ΓΡΑΦΗ: ΡΗΜΑΤΑ, ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΣΗ: ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ (ΡΗΜ ή ΑΠΡΦ), ΠΡΑΣΙΝΟ:ΚΑΤΗΓΟΡ, ΠΟΡΤΟΚΑΛ: ΑΝΤΙΚΕΙΜ, ΜΩΒ: ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ, ΣΟΜΟΝ: ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ  (ἎΝ ΚΑΙ +ΡΗΜΑ), 

Ξενοφῶν, Ἀγησίλαος 7.1-3

Παράλληλα κείμενα

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Ξενοφών περιγράφει τη συνάντηση του Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησιλάου με τον Φαρνάβαζο, από την οποία αναδεικνύονται οι διαφορές ανάμεσα στον λιτό σπαρτιατικό τρόπο ζωής του Αγησιλάου και τον τρυφηλό τρόπο ζωής του Φαρνάβαζου.

ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ, ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ

ΣΥΝΤΑΞΗ, ΜΕΤΟΧΕΣ -ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥΣ (ΒΛ. ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 8 ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

1)Η επιθετική μετοχή: λειτουργεί ως επίθετο και συνήθως είναι έναρθρη (π.χ. τό συμφέρον).Λέγεται και αναφορική, γιατί ισοδυναμεί με δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.

2)Η κατηγορηματική μετοχή: αναφέρεται στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται. Ρήματα που, συνήθως, συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή είναι :

α) εἰμί, γίγνομαι, ὑπάρχω  β) δῆλός εἰμι (είμαι φανερός), διάγω / διαγίγνομαι (περνώ τον καιρό μου), οὐ διαλείπω (δε σταματώ), τυγχάνω (συμβαίνει να είμαι, είμαι), φαίνομαι / φανερός εἰμι (είμαι φανερός)  γ)ρήματα που σημαίνουν έναρξη, λήξη,ανοχή καρτερία,κάματο  -αίσθηση,γνώση,μάθηση ,μνήμη και τα αντίθετα-αγγελία,δείξη,έλεγχο,ψυχική κατάσταση και κάποια άλλα πιο σπάνια (π.χ. Ἄρξομαι διδάσκων ἐκ τῶν θείων).

Μεταφράζεται με το ότι, πως, που ή με το να…

3)Η επιρρηματική μετοχή:

Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός και εκφράζει επιρρηματικές σχέσεις:

α)χρονική μετοχή: δηλώνει χρόνο, βρίσκεται σε όλους τους χρόνους εκτός από τον μέλλοντα και συνοδεύεται συχνά από χρονικά επιρρήματα. Ισοδυναμεί με δευτερεύουσα χρονική πρόταση.

β)αιτιολογική μετοχή: μεταφράζεται με αιτιολογικούς συνδέσμους γιατί, διότι ,επειδή. Ισοδυναμεί με δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση.

γ)τελική μετοχή: βρίσκεται σε χρόνο μέλλοντα και δηλώνει σκοπό. Μεταφράζεται με το :για να. Ισοδυναμεί με δευτερεύουσα τελική πρόταση. Συνοδεύει ρήματα που δηλώνουν κίνηση ή δράση.

δ)υποθετική μετοχή: δηλώνει την προϋπόθεση κάτω από την οποία μπορεί ή θα μπορούσε να συμβεί αυτό που σημαίνει το ρήμα της πρότασης. Μεταφράζεται με το αν,εάν.

ε)εναντιωματική μετοχή: δηλώνει εναντίωση προς αυτό που σημαίνει το ρήμα της πρότασης. Μεταφράζεται με το: αν και, ενώ, παρόλο που…

στ)τροπική μετοχή: συνήθως βρίσκεται σε χρόνο ενεστώτα. Μεταφράζεται με τροπική μετοχή της νεοελληνικής, με τροπικό επίρρημα ή εμπρόθετο προσδιορισμό…

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ  ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ:

α)Ἐπαιάνιζον ἅμα πλέοντες. (ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ= ΕΝΩ )

β)Καὶ  διὰ τοῦτο ὀργισθεις Ἀπόλλων κτείνει Κύκλωπας. (ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΤΧ= ΕΠΕΙΔΗ)

γ) Δυνατώτατος ὤν ἐν τῇ πόλει, τούς νόμους ἐλάτρευε.(ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΤΧ=ΑΝ ΚΑΙ)

δ)Ἀγησίλαος δέ, καίπερ αἰσθανόμενος ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς (ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΤΧ=ΑΝ ΚΑΙ)

ε)Ἀφίκοντο προς ἡμᾶς την ἐπιστολην φέροντες. (ΤΡΟΠΙΚΗ- ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗ/ΦΕΡΝΟΝΤΑΣ)

Το υποκείμενο της μετοχής

Η μετοχή συμφωνεί κανονικά με το υποκείμενό της στο γένος, στον αριθμό και στην πτώση:
Ἔπεμψε Θεόπομπον εἰς Λακεδαίμονα ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα.

Ένας στοργικός ηγέτης

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΝΟΗΜΑΤΟΣ

1. Τι θεωρούσε καθήκον του σωστού πολιτικού ο Αγησίλαος σύμφωνα με τον Ξενοφώντα;

Ο Αγησίλαος θεωρούσε ότι ο σωστός πολιτικός είχε καθήκον να κάνει όσο το δυνατόν περισσότερα καλά στους υπηκόους του. Γι᾽ αυτό κάθε φορά που μπορούσε να ωφελήσει κάπως την πατρίδα, έκανε ό,τι μπορούσε   αψηφώντας τον κίνδυνο, τον κόπο και τα χρήματα. Αγωνιζόταν για το καλό χωρίς να προβάλλει ως δικαιολογία την αδυναμία του σώματος ή τα γηρατειά.

2. Πώς συμπεριφερόταν ο Αγησίλαος στους συμπολίτες του; Τι είδους σχέση επιδίωκε να δημιουργήσει μαζί τους;

Ήταν πρότυπο προς μίμηση, ενθάρρυνε τους πολίτες να γίνονται καλύτεροι και επαινούσε εκείνους που έκαναν κάτι καλό, ήταν δίκαιος με όλους. Ήταν τόσο στοργικός ακόμη και με τους πολιτικούς αντιπάλους, ώστε να παρομοιάζεται με τον πατέρα που φροντίζει τα παιδιά του. Η σχέση που επεδίωκε να δημιουργήσει με τους συμπολίτες του ήταν σχέση πατέρα-παιδιών.

3. Θα μπορούσε ο Αγησίλαος να χαρακτηριστεί, εκτός από ηγέτης, και «παιδαγωγός»; Ποια στοιχεία του κειμένου μπορούν να στηρίξουν αυτόν τον χαρακτηρισμό;

Πράγματι ο Αγησίλαος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εκτός από ηγέτης και «παιδαγωγός». Με τη συμπεριφορά του αποτελούσε παράδειγμα προς μίμηση για όλους του πολίτες. Ο Αγησίλαος δεν εξαιρούσε τον εαυτό του από τους νόμους και τις υποχρεώσεις των πολιτών. Με αυτό τον τρόπο μετέδιδε παιδαγωγικά μηνύματα για τους συμπολίτες του, οι οποίοι υπάκουαν τους νόμους επειδή έβλεπαν και τον βασιλιά τους, αν και ανώτερος, να υπακούει και όχι επειδή αναγκάζονταν. Επομένως, ο Αγησίλαος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί άξιος ηγέτης και καλός παιδαγωγός. 

Β1. Απαντήσεις στις ασκήσεις

1. πράκτωρ, πραγματευτής: πρόσωπο που ενεργεί // πρᾶξις, πραγματεία: ενέργεια.

2. α. άπρακτη, β. πράγμα, γ. εισπράκτορας, δ. Διέπραξες, ε. έμπρακτη.

3. φανερός-ἐμφανής, ποιῶ-πράττω, ζημία-βλάβη, πόνος-μόχθος, ἰσχυρός-ῥωμαλέος.

4. πραγμάτωση: η πραγματοποίηση, η εφαρμογή στην πράξη // πραγμάτευση: αναλυτική έρευνα και ανάπτυξη ενός θέματος // διαπραγμάτευση: η διεξαγωγή συνομιλιών για τη διεκπεραίωση θέματος ή την επίλυση διαφοράς.

Β2. Απαντήσεις στις ασκήσεις

1. ἱππόδρομος, ὀπισθόδομος, νομοδιδάσκαλος, πατριάρχης, φυγόδικος, ῥίψασπις, γήπεδον.

2. ὑπερμεγέθης, ὁμομήτριος, ἄτοπος, μεγαλογνώμων, διάπυρος, πολυμήχανος, πρόχειρος, μακρόχειρ, φιλόξενος.

3. κώμη + πόλις, μήτηρ + πόλις, εὖ + πατρίς, φίλος + πατρίς, σύν + ἔργον.

ΣΕΛ.54, ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ- ΠΡΑΤΤΩ- ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 

ἀπράγμων: ο αδιάφορος
ἡ κοινοπραγία:  η σύμπραξη
ἡ πράξις (-η): οτιδήποτε κάνει κάποιος
τὸ πρᾶγμα: υλικό αντικείμενο
πραγματικός: ο αληθινός
ἡ πραγματεία: το σύγγραμα
τὰ πεπραγμένα: αυτά που έχουν γίνει
διαπράττω: κάνω κάτι κακό
ἡ διάπραξις (-η): η εκτέλεση κακής πράξης
εἰσπράττω: μαζεύω χρήματα από πρόσωπα
ἡ σύμπραξις (-η): η συνεργασία
ἄπρακτος: αυτός που δεν έκανε τίποτα
πολυπράγμων: ο πολυάσχολος
πολυπραγμοσύνη: η ασχολία με πολλά πράγματα
εἰσπράκτωρ (-ορας): αυτός που μαζεύει φόρους, χρήματα
ἔμπρακτος: αυτός που βεβαιώνεται με πράξεις
διαπραγματεύομαι: συνεννοούμαι
πραγματικότητα: η υπαρκτή ζωή
πράγματι: αληθινά
πραγμάτωση: πραγματοποίηση
πραγμάτευση: η ανάπτυξη, η μελέτη ενός θέματος
πραγματοποιώ: κάνω πράξη
πραγματοποίηση: η υλοποίηση
διαπραγμάτευση: η συνεννόηση
κοινοπραξία: η ένωση επιχειρήσεων με κοινό σκοπό
πραξικόπημα: πολιτική ή στρατιωτική ενέργεια με την οποία καταλύεται το υπάρχον σύνταγμα
εχθροπραξίες: οι εχθρικές πράξεις

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΕΛ. 54-56 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1) Να κατατάξετε τις παρακάτω παράγωγες των ρ. πράττω και πραγματεύω λέξεις της α.ε. στην κατηγορία που ανήκουν (πρόσωπο που ενεργεί, κατάσταση, αποτέλεσμα ενέργειας κτλ.): πρᾶξις, πράκτωρ, πραγματεία, πραγματευτής. 
Απάντηση: 
ενέργεια: πρᾶξις, πραγαμτεία
πρόσωπο που ενεργεί:  πράκτωρ, πραγματευτής

2) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τις κατάλληλες λέξεςι από τη β΄ στήλη του Λεξιλογικού Πίνακα:
Απάντηση: 
α. Οι συνάδελφοί μου οργίστηκαν πάρα πολύ, όταν η αντιπροσωπιεία του σωματείνου μας γύρισε άπρακτη από τη συνάντηση με τον υπουργό Εργασίας.
β. Το να κατηγορείς χωρίς λόγο τους άλλους είναι το εύκολο πράγμα.

γ. Ο εισπράκτορας της ασφαλιστικής εταιρείας ειδοποίησε ότι θα περάσει για να πληρωθεί την Τρίτη.
δ. Έπρεπε να είχε κινηθεί γρηγορότερα. Διέπραξες μεγάλο σφάλμα περιμένοντας τόσον καιρό.
ε. Δε μου αρκούν τα λόγια. Περιμένω έμπρακτη απόδειξη της μεταμέλειάς σου.

3) Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τα συνώνυμά τους στη στήλη Β΄: 
Απάντηση:
φανερός = έμφανής
ποιῶ = πράττω
ζημία = βλάβη
πόνος = μόχθος
ἰσχυρὸς = ῥωμαλέος

4) Να βρείτε τη σημασιολογική διαφορά των λέξεων "πραγμάτωση, "πραγμάτευση" και "διαπραγμάτευση"στη ν.ε. Συμβουλευτείτε τα λεξικά σας. 
Απάντηση: 
πραρμάτωση: η πραγματοποίηση
πραγμάτεσυη: η αναλυτική έρευνα ενός θέματος
διαπραγμάτευση: η συνεννόση ανάμεσα ενδιαφερόμενους για ορισμένο ζήτημα, με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας

ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΕΞΕΩΝ

ΑΠΑΝΤΗΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΕΞΕΩΝ: 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/2askiseis/AoristiAnaforikiAntonimia.htm

https://exadasedu.files.wordpress.com/2020/04/ce91ce9fcea1ce99cea3cea4ce97-ce9ace91ce99-ce95cea1cea9cea4ce97ce9cce91cea4ce99ce9ace97-ce91ce9dcea4cea9ce9dcea5ce9cce99ce91.pdf

1. Συμπληρώστε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο της αναφορικής αντωνυμίας ὅς - ἥ - ὅ :  
               οὕς   ὅς    οἷς    αἵ    ἅ     ἥν   οἵ     ὅ     ὧν

1. Ἐκ τῶν φόρων ............. φέρουσιν οἱ περίοικοι, τέτακται (= έχει καθοριστεί)
μέρος τὸ μὲν πρὸς τοὺς θεοὺς, τὸ δὲ τοῖς συσσιτίοις.
2. Οὐδὲν γὰρ ψεύδεται .............. ὑπέσχετο.
3. Ἄνδρας δ' ἐπέστησαν ............. ἐδόκουν ἐπιτηδειότατοι εἶναι.
4. Ὁρῶ γὰρ ἡμῖν ἀντιπάλους προσιόντες ............. ἡμεῖς οὐ δυνησόμεθα
μάχεσθαι.
5. Ἕτεραι δέ γέ εἰσι τῶν τεχνῶν ............. διὰ λόγου πᾶν περαίνουσιν.
6. Σὺ δὲ ταῦτα πάντα ἔχεις .............. οἱ ἄλλοι οὐκ ἔχουσιν.
7. ............. ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει.
8. Οὗτοι ἔχουσιν ἐν ταῖς ψυχαῖς ............. τότε νίκην ἐκτήσαντο.
9. Ἔπεμψεν πρὸς τὸν Κῦρον εἰπὼν ............ ἦν.
10. Τί ἐστιν ............. ἐπαγγέλλεταί τε καὶ διδάσκει;

2. Συμπληρώστε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλλη-
λο τύπο της αντωνυμίας ὅστις ή ὅσπερ:

1. Καὶ τοῖς θεσμοῖς τοῖς ἱδρυμένοις πείσομαι καὶ ............... (ὅστις) ἄν ἄλλους
τὸ πλῆθος ἱδρύσεται ὁμοφρόνως.
2. Δήλωσον πρὸς ἐμὲ πρὸς .............. (ὅστις) χρῄζεις κομισθῆναι.
3. Ἐγκωμιάζεις τὴν τέχνην αὐτοῦ, ............. (ὅστις, θηλ.) δέ ἐστιν οὐκ
ἀπεκρίνω.
4. Εἰπὲ καὶ Μενεξένῳ ............ (ὅσπερ, ουδ. πληθ.)καὶ ἐμοὶ λέγεις.
5. Τέταρτον ............. (ὅσπερ, ουδ.) μέγιστον, τοὺς μὴ διαφθειρομένους ὑπὸ
τῶν εὐπραγιῶν (= της ευδαιμονίας) φημὶ φρονίμους εἶναι.

3. Να συμπληρωθούν τα κενά στις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο
της αντωνυμίας:

- Ἐπὶ _________ (τίς, αιτ. εν.) στρατεύετε, ὦ νέοι;
- _________ (τί) ζῴα τοῖς κόραξιν ἐπιβουλεύουσιν;
- Μὴ ἀκούετε _________ (τί, αιτ. εν.) λέγει.
- Σὺ μὴ θαύμαζε ἐφ’ _________ (ὅ, δοτ. πληθ.) λέγομεν.
- _________ (τίς, δοτ. πληθ.) οἱ Μακεδόνες ἐπολέμησαν;
- Ἐνταῦθα ἦν κῆπος πλήρης ἀγρίων θηρίων _________ (ὅ, ονομ. πληθ.)
ἐκεῖνος ἐθήρευεν ἐφ’ ἵππου.
- _________ (τίς, ονομ. πληθ.) οὕτω μαίνονται οἵτινες (ὅστις, ονομ. πληθ.) οὐ
βούλονταί σοι φίλοι εἶναι;
- Μέμνησο τῆς εὐεργεσίας _________ (ἥ, γεν. εν.) σὺ ἔτυχες.
- Οὐ τιμῶμεν _________ (ὅστις, αιτ. εν.) ὑβρίζει τὴν πατρίδα.
- Φοβοῦ τοὺς θεοὺς _________ (ὅσπερ, ονομ. πληθ.) τιμωροῦσι τοὺς ἀδίκους.
- Κύριος ἀγαπᾷ _________ (ὅς, αιτ. εν.) παιδεύει.
- Ἦλθον ἐκ τῆς πόλεως πρέσβεις _________ (ὅστις, ονομ. πληθ.) ἔλεγον
ταῦτα.
- Κλέαρχος ἔπραξε καὶ ἄλλα _________ (τὶ, αιτ. πληθ.) ἄτοπα.

4. Να διαγράψετε τον τύπο που είναι λάθος:

ᾥτινι - ᾧτινι αἷστισι – αἷτισι
τινά ή ἄττα – τινά ή ἅττα οὕς – οὗς
οὕπερ – οὗπερ τινί ή τῳ - τίνι ή τῳ
ὧσπερ - ὧνπερ ὥντινων - ὧντινων
τινός ή τοῦ - τίνος ή τοῦ ἥνπερ - ἧνπερ

5. Να μεταφερθούν οι προτάσεις στον άλλο αριθμό:
- Ὅστις σοφός ἐστι διδασκέτω τὸν νέον.
……………………………………………………………………….. .
- Οὖτοι ἐπιβουλεύονται οἷστισιν εὐτυχεῖς εἰσιν.
……………………………………………………………………….. .
- Οἵτινες μέμφονται ἡμῶν, ἄδικοί εἰσιν.
……………………………………………………………………….. .
- Ἄνθρωπός τις βαδίζων περιέπεσε ληστῇ

……………………………………………………………………….. .
- Λέγε τοῦτο ᾧτινι τρόπῳ βούλει.
……………………………………………………………………….. .

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ -ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟ ΕΝ.4, ΑΡΧ Β ΓΥΜ 

ΒΙΝΤΕΟ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΗΓΗΣΗ / ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ (ΣΕΛΗΝΙΤΕΣ)

Ενότητα 4^η Οι Σεληνίτες

- ΜΕ ΜΠΛΕ=ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΑ, ΜΕ ΜΑΥΡΟ ΤΟΝΙΣΜΕΝΟ=ΡΗΜΑΤΑ

Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 1.23-26 (διασκευὴ)

ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (Κ.Α):  ΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΜΑΡΚΑΔΟΡΟ Η ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΤΟ ΚΙΤΡΙΝΟ ΑΛΛΑΞΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΣΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ) 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΕΙΜ.ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4: 

1. Ποια εξωτερικά χαρακτηριστικά των Σεληνιτών σάς εντυπωσίασαν περισσότερο;

Παράξενο και εντυπωσιακό ακούγεται το ότι οι Σεληνίτες δεν έχουν νύχια και έχουν μόνο ένα δάχτυλο σε κάθε πόδι. Είναι κάτι που δεν ταιριάζει με την ανθρώπινη εμφάνιση και γι’ αυτό δεν το έχουμε συνηθίσει. Ακόμη πιο περίεργο είναι τα πρόσθετα μάτια, τα οποία μπορούν να αφαιρεθούν και να μπουν πάλι στη θέση τους. Μπορούν ακόμη οι Σεληνίτες να έχουν μερικά ζεύγη ματιών αποθηκευμένα, για να τα χρησιμοποιήσουν όποτε χρειαστούν. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας και αποτελούν εντυπωσιακές και πρωτότυπες ιδέες.

2. Πώς λειτουργεί το κάτοπτρον και ποια δυνατότητα δίνει στους Σεληνίτες;

Εάν κοιτάξει κάποιος προσεκτικά στο κάτοπτρο (καθρέφτη), που βρίσκεται πάνω από το πηγάδι, μπορεί να δει όλες τις πόλεις και όλες τις χώρες. Μπορεί να παρατηρήσει τους ανθρώπους στη γη, χωρίς να τον βλέπουν εκείνοι. Έτσι οι Σεληνίτες μπορούν να παρακολουθούν τους ανθρώπους και να γνωρίζουν τις ενέργειες τους και τον τρόπο ζωής τους.

3. Σε ποιο βαθμό ανταποκρίνεται στον τίτλο Ἀληθής Ἱστορία το απόσπασμα που διαβάσατε; Γιατί, κατά τη γνώμη σας, ονόμασε έτσι το έργο του ο Λουκιανός; Πώς ερμηνεύετε την τελευταία περίοδο του κειμένου;

Ο τίτλος ᾿Αληθὴς ῾Ιστορία είναι ειρωνικός (βλ. τα Συμπληρωματικά σχόλια). Η τελευταία περίοδος του κειμένου δείχνει ακριβώς ότι κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει αυτά που περιγράφει ο Λουκιανός, να τα επιβεβαιώσει ή να αποδείξει ότι δεν είναι αλήθεια, αφού κανείς δεν πρόκειται να πάει εκεί. Ωστόσο, αυτή η σκέψη έχει διατυπωθεί υποθετικά με τη διαβεβαίωση ότι, αν κάποτε κάποιος φτάσει στη Σελήνη, θα διαπιστώσει ότι η περιγραφή είναι αληθινή. Αυτό αφήνει ανοιχτή μια χαραμάδα που στις μέρες μας έγινε πραγματικότητα, αφού ο άνθρωπος ταξίδεψε πραγματικά στη Σελήνη.

Πρόσθετες ερωτήσεις νοήματος σχετικά με το κείμενο: 

Σε ποιους αναφέρεται το κείμενο;
· Πού ζουν αυτοί;
· Ποιος θεωρείται καλός στους Σεληνίτες;
· Ποια είναι η εξωτερική εμφάνιση των Σεληνιτών;
· Τι παθαίνουν, όταν ιδρώνουν;
· Πώς αξιοποιούν τον ιδρώτα τους;
· Ποια σχέση έχουν με τη Γη;

- Ποια στοιχεία από το κείμενο βρίσκετε ιδιαιτέρως χιουμοριστικά;

- Τι δηλώνει η επιθυμία του ανθρώπου να ταξιδέψει σε άλλους πλανήτες και να εξερευνήσει νέες μορφές ζωής;

- Αν ήσαστε εσείς στη Σελήνη και μπαίνατε μέσα στο «φρέαρ» ή κοιτάζατε στο «κάτοπτρον» που αναφέρει ο Λουκιανός στο κείμενό σας, τι θα ακούγατε και τι θα βλέπατε από τον πλανήτη Γη; Μπορείτε να γράψετε ένα ημερολόγιο και να το εμπλουτίσετε με σκίτσα ή φωτογραφίες που θα συγκεντρώσετε.

---- --- ---- ---- ----- ----- ---- ----- ----- ----- ----- ----- ----

ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΜΟΡΡΙΖΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΕΛΗΝΙΤΕΣ 

---------------------------------- ------------------------- -------------------------------------- ------------------------------ ----------------

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ- ΕΠΘ ΥΣ- ΥΠΤ Ε.Φ.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΕΛ. 36-37 ΒΙΒΛΙΟΥ  ΣΕ ΕΠΘ ΣΕ -ΥΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΛΛΑΔΙΩΝ ΛΥΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΕΣ: 

επθ/σε/ υς

 Επθ/σε/υς

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ Ε.Φ, ΑΡΧΑΙΑ: 

ΑΣΚΗΣΗ 2: Να γραφεί το ρήμα που ζητείται στην παρένθεση (πάντα στην υποτακτική!)

• κινδυνεύω (β’ ενικό αορίστου):
• ἀκούω (γ’ πληθυντικό ενεστώτα):
• στρατεύω (α’ πληθυντικό παρακειμένου):
• οἰκίζω (β’ πληθυντικό παρακειμένου):
• φροντίζω (γ´ ενικό ενεστώτα):
• λαμβάνω (α’ πληθυντικό ενεστώτα):
• χωρίζω (α’ ενικό παρακειμένου):
• φυλάττω (γ’ πληθυντικό αορίστου):
• κηρύττω (β’ ενικό παρακειμένου):
• πείθω (α’ πληθυντικό αορίστου):
• ἀναγκάζω (γ’ πληθυντικό ενεστώτα):
• γράφω (γ’ πληθυντικό παρακειμένου):
• παιδεύω (β’ πληθυντικό αορίστου):
• ἄρχω (β’ ενικό αορίστου):
• κινδυνεύω (β’ ενικό παρακειμένου):
• κρούω (γ’ πληθυντικό αορίστου):

ΑΣΚΗΣΗ 3: Να μεταφερθούν τα ρήματα στον παρακείμενο χωρίς να γίνει αλλαγή στο πρόσωπο ή την έγκλιση.

• θεραπεύῃς:
• ἐρμηνεύωμεν:
• βλάπτητε:
• ἱκετεύωσιν:
• πράττῃ:

----- ---- ------ ------ ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ---- ---- ------ ---- ----- ----- ------ ----- ------ ----

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Ερμηνεία του επιθ. καλός, καλή, καλόν

καλός:  όμορφος/ σύζυγος, αγαπητό πρόσωπο/ ωφέλιμος/ αγαθός/ κατάλληλος/ικανός/ τίμιος, ηθικός

Αρχαία Ελληνική

Σύνθετες λέξεις

καλλίκομος:   αυτή που έχει ωραία μαλλιά

καλλίπαις:       αυτός που έχει όμορφα παιδιά

καλλίνικος:      αυτός που έχει ένδοξη νίκη

καλλιστέφανος: αυτός που φοράει ή προσφέρει ωραία στεφάνια

Καλλισθένης:   κύριο όνομα

καλλιπάρηος:   αυτός που έχει ωραία μάγουλα

Αρχαία/ Νέα Ελληνική

Απλές λέξεις
τό κάλλος:          η ομορφιά

ἡ καλλονή:         η όμορφη κοπέλα

τό καλλιστεῖον (-εία): βραβείο ομορφιάς/ διαγωνισμός ομορφιάς

Σύνθετες λέξεις

καλοήθης:        (α.ε.) αγαθός, ενάρετος/ (ν.ε.) για νόσο που έχει καλή εξέλιξη, ιάσιμη

καλοκαγαθία: καλοσύνη, ευγένεια, άψογη συμπεριφορά

καλοκαιρία:   ο καλός καιρός

καλλιεπής:     αυτός που γράφει ή μιλάει ωραία

καλλιέπεια:   η καλή γραφή ή ομιλία

καλλωπίζω:  ομορφαίνω/ καμαρώνω

καλλίφωνος: αυτός που έχει ωραία φωνή

καλλιφωνία: η ωραία προφορά/ η ωραία φωνή

καλλιγραφῶ: γράφω ωραία

Καλλιρρόη: κύριο όνομα ( καλῶς + ρέω) -η δροσερή ως καθαρό νερό
καλλιγραφία: το ωραίο γράψιμο
καλλιτεχνία: η ικανότητα στην τέχνη/ το σύνολο των τεχνών/ η άσκηση των καλών τεχνών

καλλιεργώ: ασχολούμαι με τη γη/ προάγω κάποια φυσική ιδιότητα/ προκαλώ τεχνητή ανάπτυξη μικροβίων

Νέα Ελληνική

Απλές λέξεις

καλοσύνη:          αγαθότητα, πραότητα

καλοσυνάτος:   αυτός που είναι γεμάτος καλοσύνη

καλλυντικό:       παρασκεύασμα για την περιποίηση του σώματος

Σύνθετες λέξεις

καλοδέχομαι: δέχομαι ευχάριστα

καλοθρεμμένος: αυτός που έχει τραφεί αρκετά (αντιθ. αδύνατος, υποσιτισμένος)

καλολογικός: αυτός που αναφέρεται στην αισθητική του λόγου

αλομαθαίνω  συνηθίζω κάποιον στην εύκολη ζωή

καλοπιάνω: κολακεύω, προσπαθώ να εξιλεώσω

καλοπροαίρετος: αυτός που έχει καλή πρόθεση

καλότυχος: αυτός που έχει καλή τύχη

καλοτάξιδος: αυτός που ταξιδεύει άνετα/ αυτός που ενδείκνυται για ταξίδι

καλορίζικος: αυτός που φέρνει καλή τύχη/ αυτός που έχει καλή τύχη

καλοπέραση: η καλή ζωή

καλλιμάρμαρος: αυτός που έχει ωραία μάρμαρα

----- ---- ----- ----- ----- ----- ----- ---- ------

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΚΛΙΚ ΕΔΩ  Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ Η  ΚΕΙΜ. 3

Παρομοίωση-Παραβολή: Η αλήθεια στην ιστορία ισοδυναμεί με τα μάτια
του ζωντανού πλάσματος.

Γενικό συμπέρασμα: Ο ιστορικός οφείλει να είναι σε κάθε περίπτωση
δίκαιος, αμερόληπτος και αντικειμενικός.

Θεματικό κέντρο:

Ο ιστορικός έχει υπέρτατο χρέος να είναι αντικειμενικός, αμερόληπτος και κυρίως θηρευτής της αλήθειας.

 Ερμηνευτικές σημειώσεις:
Η αληθινή φιλία είναι ανώτερη από κάθε προσωπικό συναίσθημα. Ο γνήσιος φίλος σύμφωνα με την άποψη του συγγραφέα αγαπά τους ίδιους φίλους που αγαπούν και οι φίλοι του και έχει τους ίδιους εχθρούς με εκείνους. Η φιλία τους λειτουργεί σαν ενωτικός διαπροσωπικός δεσμός που ξεφεύγει από τα όρια της τυπικής σχέσης.
Ο ιστορικός πρέπει να μην κάνει διακρίσεις μεταξύ των προσώπων
για τα οποία κάνει λόγο στο έργο του. Οφείλει να κρίνει με
αντικειμενικότητα τις καλές πράξεις των εχθρών του και να τις επαινεί.
Παράλληλα οφείλει να κατακρίνει τα λάθη των δικών του ανθρώπων.
Επομένως πρέπει ο ιστορικός να είναι δίκαιος, αμερόληπτος και
ανεπηρέαστος στο έργο του. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζει τα πρόσωπα για τα οποία γράφει με γνώμονα τα προσωπικά του αισθήματα (συμπάθεια ή αντιπάθεια) γι’ αυτά. Αντίθετα πρέπει να τα αξιολογεί με μοναδικό κριτήριο τις πράξεις του αλλά και τη γενικότερη συμπεριφορά τους.
Ο Πολύβιος παραβάλλει την αλήθεια που πρέπει να υπάρχει σε μια ιστορική
συγγραφή με τα μάτια ενός ζωντανού οργανισμού, ο οποίος αχρηστεύεται
ολοκληρωτικά, αν τυφλωθεί. Έτσι και το ιστορικό έργο, αν δεν αποκαλύπτει την αλήθεια, παύει να φωτίζει τα αίτια και τα αποτελέσματα των ιστορικών γεγονότων και καθίσταται παντελώς άχρηστο για τους αναγνώστες του.
Τα σύγχρονα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι σε πολλές περιπτώσεις πηγές
αξιόπιστων ιστορικών στοιχείων που μπορούν να αξιοποιηθούν από τους ιστορικούς της εποχής μας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως το σύνολο των πληροφοριών που διακινούνται από τα μέσα αυτά είναι αξιοποιήσιμες από τον ιστορικό. Αντίθετα πρέπει αυτός να εξετάζει όλες τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του και να επιλέγει με μεγάλη προσοχή και πάντα με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια εκείνες στις οποίες θα βασιστεί. Στην εποχή μας η εύρεση της αλήθειας δεν είναι ευκολότερη απ’ ότι ήταν στην εποχή του Πολύβιου. Αυτό συμβαίνει γιατί εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, αρχεία επίσημα ή μη, συλλογικοί φορείς,
παρουσιάζουν με διαφορετικό τρόπο τα γεγονότα. Συχνά ο τρόπος που
παρουσιάζονται τα γεγονότα από τα ΜΜΕ επηρεάζεται από τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των ιδιοκτητών τους. Για το λόγο αυτό ο ιστορικός του μέλλοντος πρέπει να προσέξει και να συνδυάσει τις διάφορες καταγραφές για να συγγράψει ένα αξιόπιστο ιστορικό έργο. Σύμφωνα με το Θουκυδίδη λοιπόν «η αλήθεια επιπόνως ευρίσκετο».

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 

ὁ κοσμητής: ο διευθυντής
κοσμητός: ο περιποιημένος
κατακοσμῶ: διευθετώ
ἐπικοσμῶ: στολίζω κάτι
ἀποκοσμῶ: αφαιρώ τα περιττά στολίδια
ἡ κόσμηση: η διακόσμηση, ο στολισμός
τὸ κόσμημα: το στολίδι
κοσμητικός: ο σχετικός με το στόλισμα  - κοσμητικό επίθετο
κόσμιος: ο ευπρεπής
ἡ κοσμιότητα: η ευπρέπεια, καλή συμπεριφορά
κοσμικός:  ο σχετικός με τον κόσμο/κοινωνία, με την κοινωνική ζωή- λέγεται και σε αντιδιαστολή προς το "εκκλησιαστικός, ιερατικός, θρησκευτικός" - κοσμική κυρία, κοσμική ταβέρνα, κοσμική εξουσία, κοσμική τέχνη, κοσμική μουσική (κι όχι θρησκευτική), κοσμική στήλη σε εφημερίδα (καταγράφει κοινωνικά γεγονότα), κοσμική ακτινοβολία (σχετίζεται με το σύμπαν).
ὁ κοσμήτορας: ο διευθυντής μιας πανεπιστημιακής σχολής
ἡ κοσμογονία: η γέννηση του κόσμου
ἡ κοσμογραφία: η περιγραφή του κόσμου
ὁ κοσμοκράτορας: ο κυρίαρχος όλου του κόσμου
ὁ κοσμοπολίτης: ο πολυταξιδεμένος
ἡ ἀκοσμία: η απρέπεια
ὁ ὑπόκοσμος: σύνολο ανθρώπων που διαπράττουν εγκλήματα πάσης φύσεως
κοσμικότητα: η ιδιότητα του κοσμικού
κοσμάκης: ο απλός λαός
κοσμοθεωρία: η θεωρία για τη ζωή που υιοθετεί κανείς
κοσμογυρισμένος: ο πολυταξιδεμένος
κοσμοπλημμύρα: η κοσμοσυρροή
κοσμοσωτήριος: αυτός που σώζει τον κόσμο
κοσμοϊστορικός: αυτός που έχει ιστορική σημασία για κάτι, πολύ σημαντικός, που άλλαξε το ρου της ιστορίας -κοσμοϊστορικό συμβάν, κοσμοϊστορική καταστροφή
κοσμοναύτης: ο αστροναύτης
κοσμοκαλόγερος: αυτός που ζει με εγκράτεια αποστασιοποιημένος από κάθε είδους απόλαυση
κοσμηματοπώλης: ο ιδιοκτήτης κοσμηματοπωλείου
κοσμηματοθήκη: η θήκη κοσμημάτων
απόκοσμος: απόμακρος, πολύ παράξενος, μυστηριώδης, που ανήκει σε άλλο κόσμο - απόκοσμο βλέμμα, απόκοσμη φωνή, απόκοσμη μελωδία
μαθητόκοσμος: οι μαθητές (όλοι ως σύνολο)
φοιτητόκοσμος: οι φοιτητές (όλοι ως σύνολο)

--------- ---------- -------------- ---------------- -------- -------------- --------- ------- -----------

Σελ. 29- Άσκηση βιβλίου από προηγούμενη ενότητα- ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ Κ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ, ΑΣΥΝΔΕΤΟ

-------------- -------------- -------------- --------------- -------------- -------------- ----------------- ------------- ----------------- 

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/tritoklita%20epitheta.htm#βαθὺ-ς

Ενδεικτικά, ένα διαγώνισμα συναδέλφου στη συγκεκριμένη ενότητα (για να πάρετε μια ιδέα, εμείς θα γράψουμε σε αυτά που είπαμε) https://docplayer.gr/135878258-Keimena-a-to-tehnasma-toy-themistokli.html

ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΘΑ ΕΞΕΤΑΣΤΟΥΜΕ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2 (ΣΕΛ.14, ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ) . ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ, ΟΤΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΘΑ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΜΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΥΤΟ. ΠΙΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΘΑ ΕΧΕΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ (ΜΟΝΟ Ο,ΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ), ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ (ΜΕ ΔΥΟ ΣΚΕΛΗ ΠΟΥ ΤΟ ΕΝΑ  ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ) , ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΝΟΗΜΑΤΟΣ/ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ. ΘΑ ΕΧΕΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΝΟΗΜΑΤΟΣ/ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ. 

ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΤΑ: 

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Προσοχή: Θεμιστοκλῆς, Ἀττική, Πέρσης, βασλιεύς, Ξέρξης, Ἕλλην, ἡ ναυτική δύναμις, ὁ ἠγεμών. ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ

Προσοχή σε (οι τύποι ανήκουν και σε πρόσωπα): ἀπέκρυψεν, λέγειν.

Καταλήξεις απαρεμφάτων βαρύτονων ρημάτων στην ενεργητική φωνή

1. Το απαρέμφατο ενεστώτα του ρ. εἰμὶ είναι: εἶναι.

1. Να εντοπίσετε τα απαρέμφατα στις παρακάτω φράσεις, να προσδιορίσετε το είδος τους και να τα μεταφέρετε στους άλλους χρόνους:
   α. Τὸ μὲν πῦρ οἱ ἄνθρωποι ῥᾳδίως καθορῶσιν (= κοιτάζουν), εἰς δὲ τὸν ἥλιον οὐ δύνανται ἀντιβλέπειν.
   β. Κίμων ἠνάγκασε τὸν βασιλέα συνάψαι μάχην.
   γ. Οὗτος οἴεται (= νομίζει) δίκαια πράττειν.
   δ. ᾿Απὸ Κνίδου μέχρι Σινώπης Ἕλληνες τὴν Ἀσίαν παροικοῦσιν, οὓς (= τους οποίους) οὐ δεῖ πείθειν, ἀλλὰ μὴ κωλύειν (= να μην εμποδίζουμε) τοῦ πολέμου.
   ε. Σωκράτης βούλεται (= θέλει) διδάσκειν τοὺς συνόντας (= στους μαθητές του) τὴν ἀρετήν.

ΜΕΤΟΧΕΣ

Προσοχή σε:  ὤν (ὄντες- μτχ του εἰμί), κελεύσας, μετοχές Ενεστώτα των ἐκφεύγω, ἀποδιδράσκω, το κεκελευκώς- κυια- κός.   

Καταλήξεις μετοχών βαρύτονων ρημάτων στην ενεργητική φωνή

Παρατηρήσεις

1.  Η μετοχή του αορίστου δεν παίρνει αύξηση.
2.  Η μετοχή του παρακειμένου διατηρεί τον αναδιπλασιασμό, π.χ. ὁ ἐσκευακώς, ἡ ἐσκευακυῖα, τὸ ἐσκευακός.
3. Η μετοχή ενεστώτα του ρ. εἰμὶ είναι: ὤν, οὖσα, ὄν.
4. Το αρσενικό και ουδέτερο γένος των μετοχών όλων των χρόνων της ενεργητικής φωνής κλίνονται σύμφωνα με τη γ΄ κλίση, ενώ το θηλυκό σύμφωνα με τα θηλυκά σε -α της α΄ κλίσης. Επιπλέον, το θηλυκό στη γενική του πληθυντικού τονίζεται πάντοτε στη λήγουσα, π.χ. τῶν λυουσῶν, τῶν λυσουσῶν, τῶν λυσασῶν, τῶν λελυκυιῶν.

1. Να εντοπίσετε τις μετοχές των παρακάτω προτάσεων, να αναγνωρίσετε το είδος τους και να βρείτε αν είναι συνημμένες ή απόλυτες:
   α. Ξυλευόμενός τις παρά τινα ποταμὸν τὸν πέλεκυν ἀπέβαλε.
   β. Τοῦ δὲ ῥεύματος παρασύραντος τὸν πέλεκυν ὁ ἄνθρωπος ὠδύρετο.
   γ. Τινὲς δὲ τῶν Χαλδαίων λῃζόμενοι (= με τη ληστεία) ζῶσιν.
   δ. Ἀγησίλαος ἔτι νέος ὢν ἔτυχε τῆς βασιλείας.

ΑΣΚΗΣΗ: Να κλίνετε τις μετοχές στο χρόνο και το γένος που βρίσκονται: 

α. Ταῦτα πράξας ἐκείνους εὐδαίμονας ποιήσεις.
β. Ἡ ὁδὸς ἡ ἄγουσα πρὸς ἀρετὴν μακρά ἐστι.
γ. Ἐγὼ πειράσομαί σε διδάσκειν ὅτι ἀληθῆ λέγω, ἀρξάμενος ἀπὸ τῆς ὄψεως.
δ. Χαίρουσι περὶ τῶν ἄλλων κακῶς λέγοντες.
ε. Τριήρεις ἐξέπεμπον ὡς γῆς καὶ θαλάττης ἄρξοντες.

======= ======== ========== ======= =========

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΜΕΣΗΣ ΦΩΝΗΣ ΣΕ ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΡΗΜΑΤΑ (-γμαι, -σμαι, -μμαι)

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2244/Archaia-Elliniki-Glossa_A-Gymnasiou_html-empl/index16.html

Βιβλίο Α' γυμν, εν.16

Καταλήξεις σε -γμαι, -μμαι, -σμαι. ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΜΟΝΟ ΤΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΚΑΤΩ: 

Λέγομαι--

λέλεγμαι

λέλεξαι

λέλεκται

λελεγόμεθα 

λέλεχθε

λελεγμένοι εἱσίν

Ταράττομαι--

Τετάραγμαι

τετάραξαι

τετάρακται

τεταράγμεθα

τετάραχθε

τεταραγμένοι εἰσίν 

Πέμπτομαι

πέπεμμαι, πέπεμψαι, πέπεμπται, πεπέμμεθα, πέπεμφθε, πεπεμμένοι εἰσί(ν) 

============================================

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

Προσοχή σε μετοχή απόλυτη και συνημμένη. 

Προσοχή σε απαρέμφατο ως Υ, ως Α, τελικό ή ειδικό. 

Από το βιβλίο της Α γυμνασίου 

εἰμὶ

Παρακείμενος Συμφωνόληκτρων ρημάτων Μ.Φ.

1. Να εντοπίσετε τα απαρέμφατα στις παρακάτω φράσεις, να προσδιορίσετε το είδος τους και να τα μεταφέρετε στους άλλους χρόνους:
   α. Τὸ μὲν πῦρ οἱ ἄνθρωποι ῥᾳδίως καθορῶσιν (= κοιτάζουν), εἰς δὲ τὸν ἥλιον οὐ δύνανται ἀντιβλέπειν.
   β. Κίμων ἠνάγκασε τὸν βασιλέα συνάψαι μάχην.
   γ. Οὗτος οἴεται (= νομίζει) δίκαια πράττειν.
   δ. ᾿Απὸ Κνίδου μέχρι Σινώπης Ἕλληνες τὴν Ἀσίαν παροικοῦσιν, οὓς (= τους οποίους) οὐ δεῖ πείθειν, ἀλλὰ μὴ κωλύειν (= να μην εμποδίζουμε) τοῦ πολέμου.
   ε. Σωκράτης βούλεται (= θέλει) διδάσκειν τοὺς συνόντας (= στους μαθητές του) τὴν ἀρετήν.

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Grammatiki%20arxaias%20ellinikis.htm#5.htm

-Χωρίς απαρέμφατο και μετοχή: ένα άρθρο της Καθημερινής. 

ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΕΠΕΞΗΓΕΙ ΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ Ε.Φ. 

ΑΣΚΗΣΗ 1, 2 ΓΙΑ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ.

-ΒΡΕΙΤΕ ΤΑ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΣΤΟ (ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΟ) ΚΕΙΜΕΝΟ: 

Ἀλέξανδρος ὁ Φιλίππου ἐμάνθανε θηρεύειν, τοξεύειν, κιθαρίζειν καὶ γράφειν˙ ὁ γὰρ Φίλιππος ἐβούλετο αὐτὸν παιδεῦσαι, ὥστε τέλειον εἶναι. Καθ’ ἑκάστην οὖν προέκοπτεν ἐπὶ τὸ θηρεύειν καὶ τοξεύειν, περὶ δὲ τὸ κιθαρίζειν καὶ γράφειν οὐκ εἶχε σπουδήν.
Λέγεται δήποτε τὸν διδάσκαλον κελεῦσαι αὐτὸν κροῦσαι χορδήν τινα ἀντ’ ἄλλης. Ἀλέξανδρος δ’ ὅμως λέγει τῷ διδασκάλῳ˙ «Καὶ τί διαφέρει, ἂν ταύτην ἀντ’ ἐκείνης κρούσω;» Ὁ δ’ ἀποκρίνεται ὅτι τῷ μέλλοντι (γι'αυτόν που πρόκειται να) βασιλεύειν οὐδὲν διαφέρει, ἀλλὰ τῷ βουλομένῳ (=σε αυτόν που θέλει να) θεραπεῦσαι τὰς τέχνας˙ οὕτω γὰρ ἤλπιζεν αὐτὸν μαλακοῖς λόγοις παιδεύσειν.

- Να σχηματίσετε το κατάλληλο απαρέμφατο στις προτάσεις που
ακολουθούν:
α. Σωκράτης ἔλεγεν …………………… τὴν ἀρετήν (διδάσκω, απαρ. ενεστ.)
β. Οἱ Ἀθηναῖοι ἐνόμιζον ………………… τοὺς Λακεδαιμονίους (πείθω,
απαρ. μέλ.)
γ. Οἱ στρατηγοὶ ἐκέλευσαν τοὺς στρατιώτας ………………… ἐν τῆ μάχῃ
(μένω, απαρ. ενεστ.)
δ. Πολλάκις ἐσυμβουλεύσαμεν ἡμᾶς μὴ ………………… τὰς σπονδάς (λύω,
απαρ. αορ.)
ε. Οἱ νεανίαι μανθάνουσιν ὑπὸ τοῦ διδασκάλου ………………….. (γράφω,
απαρ. ενεστ.)
στ. Ἐβουλόμην ἂν (=θα ήθελα) ……………………. σοι (βοηθῶ, απαρ. αορ.)
ζ. Δεινόν ἐστι …………….. (μάχομαι, απαρ. ενεστ.) θεῷ καὶ τύχῃ.
η. Χρὴ τὸν ἄνδρα …………… (βουλεύομαι, απαρ. ενεστ.) πρὸ ἔργου.
θ. Σόλων συνεβούλευε τοῖς Ἀθηναίοις ……………… (πείθομαι, απαρ.
ενεστ.) τοῖς νόμοις.
ι. Οἱ πολέμιοι ἀπειλοῦσι …………….. (βλάπτομαι, απαρ. μελλ.) τὴν χώραν
ἡμῶν.

-ΒΡΕΙΤΕ ΤΙΣ ΜΕΤΟΧΕΣ ΣΤΟ (ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΟ) ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ: 

  Ἑρμῆς ἐν σπαργάνοις ἔτι ὤν είς Πιερίαν, ἔρχεται κλέψων βοῦς τοῦ Ἀπόλλωνος. Κομίσας αὐτούς εἰς  Πύλον, ἐν σπηλαίω ἀπέκρυψεν. 
Ἀπόλλων ἔρχεται καί τούς ἐνταῦθα διαμένοντας, ἀνακρίνει. Οὗτοι οὐκ ἐγίγνωσκον τόν ἡρπακότα τοὺς βοῦς. Ἀπόλλων δέ μανθάνει τόν κεκλοφότα ἐκ τῆς μαντικῆς. [Εὐθύς πρός τήν Μαῖαν, μητέρα οὖσαν τοῦ Ἑρμοῦ, παραγίγνεται καί τόν παῖδα μηνύει. Ἡ δέ δεικνύει τοῦτον ἐν σπαργάνοις ὄντα].

ἥρπακα, πρκ. του ἁρπάζω

κέκλοφα, πρκ. του κλέπτω

κομίζω= φέρνω

ΕΙΝΑΙ ΕΚΤΟΣ ΥΛΗΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΣ, ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΤΗ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ 

ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Τι είναι η απρόσωπη σύνταξη;
Απρόσωπη σύνταξη έχουμε όταν τα ρήματα χρησιμοποιούνται μόνο στο γ’ ενικό πρόσωπο και δεν παίρνουν πρόσωπο ή πράγμα ως υποκείμενό τους αλλά άναρθρο απαρέμφατο ή δευτερεύουσα ονοματική πρόταση. Τα ρήματα αυτά ονομάζονται απρόσωπα και ακολουθούν διαφορετική σύνταξη.
Απρόσωπα ρήματα θεωρούνται: δεῖ, χρή, προσήκει, δοκεῖ, μέλει, ἒξεστι, ἁρμόζει, συμφέρει, ἀρκεί.
π.χ. Δοκεῖ μοι ἀποπέμπειν αὐτόν.


Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις οι οποίες ακολουθούν την ίδια σύνταξη αλλά απλώς αποτελούνται από παραπάνω από μια λέξεις.
Μπορούν να έχουν τις εξής μορφές :
· Ουσιαστικό ή ουδέτερο επιθέτου ή μετοχής + ἐστί
π.χ. ἀνάγκη ἐστί, ἂξιόν ἐστι, πρέπον ἐστί.
· Επίρρημα + ἒχει
π.χ. καλῶς ἒχει, ἀναγκαίως ἒχει.

Συνήθως δίπλα στα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες βρίσκουμε μια δοτική που δείχνει το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται το ρήμα. Αυτή είναι η δοτική προσωπική, η οποία συχνά εννοείται.
π.χ. Προσήκει ἡμῖν ἐπαινέσαι τήν τῶν προγόνων ἀρετήν.
( = Αρμόζει σ’ εμάς να επαινέσουμε την αρετή των προγόνων ).
Το υποκείμενο του απαρεμφάτου στην απρόσωπη σύνταξη
Το υποκείμενο του απαρεμφάτου στην απρόσωπη σύνταξη βρίσκεται πάντα σε αιτιατική πτώση. Όταν ένα απρόσωπο ρήμα ή μια απρόσωπη σύνταξη έχει απαρέμφατο ως υποκείμενο, από τη δοτική συνήθως μπορούμε να συμπεράνουμε το υποκείμενο του απαρεμφάτου. Για να το βρούμε, απλώς τρέπουμε τη δοτική σε αιτιατική.
π.χ. Χρή ἡμῖν λέγειν.
Το υποκείμενο του απροσώπου ρήματος χρή είναι το απαρέμφατο λέγειν.
Υποκείμενο του απαρεμφάτου λέγειν είναι η αιτιατική πτώση του ἡμῖν, δηλαδή το ἡμᾶς, η οποία εννοείται. 

Προσοχή !!!

• Απρόσωπη σύνταξη υπάρχει όταν υποκείμενο είναι άναρθρο απαρέμφατο. Εάν υποκείμενο είναι ένα έναρθρο απαρέμφατο, τότε η σύνταξη είναι προσωπική και δεν υπάρχει δοτική προσωπική στην πρόταση.

         π.χ. Προσήκει ἡμᾶς τό ἐπαινέσαι τήν τῶν προγόνων ἀρετήν.

      Στην πρόταση αυτή το ρήμα προσήκει είναι προσωπικό. Δεν υπάρχει δοτική προσωπική στην πρόταση και υποκείμενο του έναρθρου απαρεμφάτου είναι το ἡμᾶς.

• Στην απρόσωπη σύνταξη δεν θα υπάρχει όρος σε ονομαστική πτώση. Αν συμβαίνει αυτό, η σύνταξή μας θα είναι προσωπική. 

ΑΣΚΗΣΗ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να αναγνωρίσετε τη μορφή της απρόσωπης σύνταξης στις παρακάτω προτάσεις και στη συνέχεια να βρείτε το υποκείμενο του ρήματος και το υποκείμενο του απαρεμφάτου.

• Ἂξιόν ἐστι ἡμᾶς τοῖς Ἀθηναῖοις φίλους εἶναι. 
• Ἀνάγκη ἐστί ἡμῖν ἀγωνίζεσθαι. 
• Χρή ὑμῖν τῶν κατηγορουμένων ἀκούειν. 
• Ού δυνατόν ἐστι τοῖς Ἀθηναῖοις περί εἰρήνης ταῦτα λέγειν. 
• Καλόν δ’ ἐστί καί τάς ξενικάς ἀρετάς μιμεῖσθαι. 
• Δίκαιόν ἐστι μοι ἀπολογήσασθαι πρός ταῦτα. 
• Ἒδοξε τοῖς Λακεδαιμονίοις καταλαβεῖν την πόλιν. 
• Προσήκει μισεῖν καί κολάζειν τούς προδότας καί δωροδόκους. 
• Ἀλλἀ καί τόν ἐπίλοιπον χρόνον ἀσφαλῶς ἡμῖν ἐξεστι ζῆν. 
• Δεῖ τόν δικαστήν ὀρθῶς δικάζειν.

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟΥ

Υποτακτική ενεστώτα πιστεύ-ω πιστεύ-ῃς πιστεύ-ῃ πιστεύ-ωμεν πιστεύ-ητε πιστεύ-ωσι(ν)

Υποτακτική αορίστου πιστεύ-σ-ω πιστεύ-σ-ῃς πιστεύ-σ-ῃ πιστεύ-σ-ωμεν πιστεύ-σ-ητε πιστεύ-σ-ωσι(ν)

Υποτακτική του εἰμί

ὦ
ᾖς
ᾖ

ὦμεν
ᾖτε
ὦσι(ν)

Σε αυτήν βασίζεται η δημιουργία της Υποτακτικής στον Παρακείμενο Ε.Φ και Μ.Φ στα Αρχαία.

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟΥ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ Ε.Φ, ΑΡΧΑΙΑ: 

ΑΣΚΗΣΗ 2: Να γραφεί το ρήμα που ζητείται στην παρένθεση (πάντα στην υποτακτική!)

• κινδυνεύω (β’ ενικό αορίστου):
• ἀκούω (γ’ πληθυντικό ενεστώτα):
• στρατεύω (α’ πληθυντικό παρακειμένου):
• οἰκίζω (β’ πληθυντικό παρακειμένου):
• φροντίζω (γ´ ενικό ενεστώτα):
• λαμβάνω (α’ πληθυντικό ενεστώτα):
• χωρίζω (α’ ενικό παρακειμένου):
• φυλάττω (γ’ πληθυντικό αορίστου):
• κηρύττω (β’ ενικό παρακειμένου):
• πείθω (α’ πληθυντικό αορίστου):
• ἀναγκάζω (γ’ πληθυντικό ενεστώτα):
• γράφω (γ’ πληθυντικό παρακειμένου):
• παιδεύω (β’ πληθυντικό αορίστου):
• ἄρχω (β’ ενικό αορίστου):
• κινδυνεύω (β’ ενικό παρακειμένου):
• κρούω (γ’ πληθυντικό αορίστου):

ΑΣΚΗΣΗ 3: Να μεταφερθούν τα ρήματα στον παρακείμενο χωρίς να γίνει αλλαγή στο πρόσωπο ή την έγκλιση.

• θεραπεύῃς:
• ἐρμηνεύωμεν:
• βλάπτητε:
• ἱκετεύωσιν:
• πράττῃ:

Ασκήσεις σελ.43 βιβλίου, ΥΠΤ. ΕΝΟΤΗΤΑ 5

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ, ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ 'ΩΝ/ ΟΝ

Κατά το ἀληθής κλίνονται πολλά οξύτονα: ἀγενής, ἀκριβής, ἀσεβής, ἀσθενής, ἀμελής, ἀτυχής, δυστυχής, ἐπιμελής κ.ά.

Κατά το πλήρης κλίνονται:

α) επίθετα σε -ήρης: ὁ, ἡ μονήρης, τὸ μονῆρες / ὁ, ἡ ξιφήρης, τὸ ξιφῆρες / ὁ, ἡ ποδήρης, τὸ ποδῆρες κ.ά.

β) επίθετα σε -ώδης: ὁ, ἡ δυσώδης, τὸ δυσῶδες κ.ά.

γ) επίθετα σε -ώλης: ὁ, ἡ ἐξώλης, τὸ ἐξῶλες / ὁ, ἡ προώλης, τὸ προῶλες κ.ά.

Κατά το συνήθης κλίνονται:

α) επίθετα σε ήθης: ὁ, ἡ εὐήθης, τὸ εὔηθες / ὁ, ἡ χριστοήθης, τὸ χριστόηθες κ.ά.

β) επίθετα σε -έθης: ὁ, ἡ εὐμεγέθης, τὸ εὐμέγεθες / ὁ, ἡ παμμεγέθης, τὸ παμμέγεθες κ.ά.

γ) επίθετα σε -άντης: ὁ, ἡ ἀνάντης, τὸ ἄναντες / ὁ , ἡ κατάντης, τὸ κάταντες / ὁ, ἡ προσάντης, τὸ πρόσαντες κ.ά.

Επίσης τα επίθετα: ὁ, ἡ αὐθάδης, τὸ αὔθαδες / ὁ, ἡ αὐτάρκης, τὸ αὔταρκες κ.ά.

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/2askiseis/cklisi-epitheta-dikatalikta.htm

Ασκήσεις βιβλίου

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ: 

ΑΣΚΗΣΗ: ΒΡΕΣ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ -ΗΣ/ -ΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΕ ΤΕΣΣΕΡΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΣΤΟ ΓΕΝΟΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ: 

Κίμων ὁ Ἀθηναῖος.

 Κίμων ἐπιφανοῦς πατρὸς ἦν· υἱὸς γὰρ τοῦ εὐκλεοῦς στρατηγοῦ Μιλτιάδου ἦν. Οὐ μόνον δε επιφανῶν και εὐγενῶν γονέων ἦν, ἁλλά καὶ αὐτός ἐπιεικὴς τῶ δήμῳ ἧν. Οὗτος τοῖς Ἀθηναίοις συνεβούλευσε τριήρεις κατασκευάσαι· τριήρων γὰρ ἔνδειαν εἶχον. Αὐτῷ δ’ ὄντι εὐγενεῖ καὶ ἐπιεικεῖ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι εὐμενεῖς ἦσαν. Τὰ Κίμωνος ἔργα ἐν τῷ πρὸς Πέρσας πολέμῳ περιφανῆ καὶ εὐκλεᾶ ἦν· στρατεύσας γὰρ ἐπὶ βασιλέα μετὰ νίκας πολλὰς τὴν εὐκλεᾶ Κιμώνειον εἰρήνην συνάπτει. Ἐκ τῆς στρατηγίας Κίμων δαψιλῆ τὰ ἀγαθὰ ἔχων ἀνήλισκεν εἰς τοὺς πολίτας· οἱ ἀγροὶ γὰρ αὐτοῦ πλήρεις ὀπωρῶν καὶ εὐώδων ἀνθέων ἦσαν. Τούτων τοὺς φραγμοὺς κατέλυσεν, ὥστε οἱ πολῖται ἐλάμβανον ἄνθη καὶ ὀπώρας. Τοῖς δ’ ἐνδεέσι τῶν πολιτῶν εἶχε τράπεζαν πλήρη πολυτελῶν ἐδεσμάτων. Αὐτῷ δ’ εἰς τὴν ἀγορὰν πορευομένῳ δύο νεανίσκοι συνείποντο ἀμπεχόμενοι καλῶς. Οὗτοι πρὸς τοὺς πένητας διημείβοντο τὰ ἱμάτια.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

- Λίγη επανάληψη: το Υποκείμενο.

Ενότητα 6^η Η ευθύνη για την παιδεία των νέων

Ξενοφῶν, Ἀπολογία Σωκράτους 19-21 (διασκευὴ)

© Ελληνικός Πολιτισμός - Γιάννης Παπαθανασίου

Ερωτήσεις (και απαντήσεις)

1) Ποια είναι η κατηγορία που διατυπώνει ο Μέλητος εις βάρος του Σωκράτη; Ποιο αποδεικτικό στοιχείο τον καλεί να προσκομίσει ο Σωκράτης; Πώς εξειδικεύεται η κατηγορία στην απάντηση που δίνει ο Μέλητος; 

Απάντηση: Στο απόσπασμα που διαβάσαμε ο Μέλητος, αρχικά, κατηγορεί τον Σωκράτη ότι διαφθείρει τους νέους. Ο φιλόσοφος τότε προσπαθώντας να αποκρούσει την κατηγορία καλεί τον κατήγορο να αναφέρει τα ονόματα εκείνων των νέων  που γνωρίζει ότι έχουν διαφθαρεί από τις διδασκαλίες του. Τότε ο Μέλητος με την απάντησή του εξειδικεύει την κατηγορία και  αναφέρει ότι γνωρίζει αρκετούς νέους οι οποίοι έχουν πειστεί από τις διδασκαλίες του Σωκράτη να υπακούουν περισσότερο σε εκείνον πάρα στους γονείς τους.

2) Αποδέχεται ή όχι ο Σωκράτης τη θέση του κατηγόρου του ότι οι νέοι ακολουθούν περισσότερο τον δάσκαλό τους παρά τους γονείς τους; Πώς αιτιολογεί ο Σωκράτης τη συμπεριφορά των μαθητών του; 

Απάντηση: Ο Σωκράτης αποδέχεται τη θέση του κατηγόρου του ότι οι νέοι ακολουθούν περισσότερο τον ίδιο παρά τους γονείς τους, μόνο σε ό,τι αφορά τα θέματα παιδείας. Μάλιστα, δικαιολογεί την στάση τους, αναφέροντας τρία διαφορετικά παραδείγματα. Όπως, δηλαδή, οι γιατροί, οι ρήτορες και οι στρατηγοί επιλέγονται από τον κόσμο αντί οικείων προσώπων για να διευθετήσουν θέματα στα οποία είναι ειδικοί, έτσι είναι φυσικό και ο ίδιος να θεωρείται από τους νέους ότι είναι ο κατάλληλος να υπακούσουν σε θέματα παιδείας, μια και είναι ο πλέον αρμόδιος για τέτοια θέματα.

3) Γιατί, κατά τη γνώμη του Σωκράτη, η κατηγορία εις βάρος του είναι παράλογη;

Απάντηση: Ο Σωκράτης στο τέλος του αποσπάσματος που μελετάμε διατυπώνει την άποψη ότι η κατηγορία εναντίον του είναι εντελώς παράλογη και ανυπόστατη. Κατά τη γνώμη του, ο ίδιος είναι ο πλέον ενδεδειγμένος άνθρωπος για να καθοδηγήσει του νέους σε θέματα παιδείας και να τους διδάξει, και ως εκ τούτου είναι αδύνατον να έρχεται αντιμέτωπος με την ποινή της θανάτωσης για αυτό το λόγο. Μάλλον θεωρεί πως έπρεπε να επαινείται και να επιβραβεύεται ως ο κορυφαίος παιδαγωγός και όχι να λοιδορείται, καθότι η παιδεία κατείχε σημαντικότατη θέση στην ζωή των Αθηναίων.

4) Σε ένα κείμενο 100-120 λέξεων να αποδώσετε την επιχειρηματολογία του Σωκράτη.

Απάντηση: Ο Σωκράτης αντιμετωπίζει την κατηγορία του Μέλητου ότι διαφθείρει τους νέους. Για να αντικρούσει την κατηγορία ο φιλόσοφος, αρχικά, καλεί τον κατήγορο να προσκομίσει στο δικαστήριο τα ονόματα των νέων που γνωρίζει ότι έχουν διαφθαρεί από το εκείνον. Προφανώς, είναι σίγουρος ότι ο κατήγορος δεν θα είχε κανένα χειροπιαστό στοιχείο επ' αυτού και γι' αυτό θέλει να τον φέρει σε αμηχανία, ώστε να αποδειχθεί ότι η κατηγορία του είναι ασταθής. Ο Μέλητος με την απάντησή του, ότι γνωρίζει αρκετούς νέους που συμβουλεύονται περισσότερο τον κατηγορούμενο από τους γονείς τους, δίνει νέα ώθηση  στην επιχειρηματολογία του Σωκράτη. Ο φιλόσοφος τώρα αποδέχεται ότι οι νέοι τον συμβουλεύονται σε θέματα παιδείας περισσότερο από τους γονείς τους και δικαιολογεί αυτή τη στάση με το επιχείρημα ότι είναι ο πλέον ειδικός σε τέτοια θέματα. Μάλιστα, τονίζει ότι όπως οι γιατροί, οι ρήτορες και οι στρατηγοί θεωρούνται από τους Αθηναίους περισσότερο ειδικοί από τους οικείους τους στα θέματα που αφορούν το αντικείμενό τους, έτσι και ο ίδιος δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζει μια τέτοια κατηγορία μιας και είναι ειδικός σε θέματα παιδείας των νέων. Με λίγα λόγια, ο Σωκράτης αποδεικνύει ότι αδίκως κατηγορείται ότι διαφθείρει τους νέους σε θέματα παιδείας, μιας και είναι ο πλέον αρμόδιος για να τους διδάξει.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

ἡ πειθανάγκη: η πειθώ που επιβάλλεται με τη βία
ἀναπείθω: εξαπατώ κάποιον / αλλάζω άποψη σε κάποιον
παραπείθω: εξαπατώ κάποιον
ἡ πειθώ: η ικανότητα να πείθει κανείς
πειστικός: ο σχετικός με την πειθώ
πιστεύω: έχω την άποψη, εμπιστεύομαι κάποιον
ἡ πίστις (-η): η εμπιστοσύνη / η άποψη
πιστός: αυτός που πιστεύει
ἡ πίστωση: ο δανεισμός χρημάτων
πιστωτικός: ο σχετικός με την πίστωση
πιθανός: αυτός που μπορεί να συμβεί, ο ευλογοφανής
ἡ πιθανότης (-τητα): το ενδεχόμενο
ἡ πεποίθησις (-η): η άποψη, η πίστη
πειθαρχώ: υπακούω στους κανόνες
ἡ πειθαρχία: η υπακοή στους κανόνες
πιστοποιῶ: βεβαιώνω
πιθαναλογῶ: θεωρώ ότι κάτι είναι πιθανό, μιλώ με πιθανότητες
διαπιστεύω: διορίζω διπλωματικό αντιπρόσωπο σε ξένο κράτος
ἀξιόπιστος: αυτός που χρήζει εμπιστοσύνη
ἀπειθής: ο ανυπάκουος
πειστήριο: τεκμήριο, απόδειξη
πειστικότητα: η ικανότητα κάποιου να πείθει
πιστευτός: αυτός που μπορεί κάποιος να τον πιστέψει
πεισμώνω: γίνομαι ισχυρογνώμων
πεισματάρης: αυτός που πεισμώνει
πειθαναγκάζω: πείθω με τη βία κάποιον
εμπιστοσύνη: η πίστη σε κάποιον για κάτι
απείθαρχος: ο ανυπάκουος
διαπιστευτήριο: επίσημο έγγραφο που διορίζει κάποιον ως διπλωματικό αντιπρόσωπο σε άλλη χώρα.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

1) Να συμπληρώσετε τα κενά με την καταλληλότερη από τις παρακάτω λέξεις, αφού τη μεταφέρετε στον σωστό τύπο: πιθανότητα, πειθαρχία, πειστικότητα, πειθήνιος, πιστότητα, πίστωση, εμπιστεύομαι.

Απάντηση: 
α. Η πειθαρχία είναι αναγκαία για την αποτελεσματικότητα ενός στρατού.
β. Η πιστότητα της μετάφρασης θα πιστοποιηθεί από του Υπουργείο Εξωτερικών.
γ. Η πιθανότητα να κερδίσει στις εκλογές είναι πολύ μικρή.
δ. Ζήτησε πίστωση χρόνου, για να συγκεντρώσει τα χρήματα που απαιτούνταν.
ε. Υποστήριξε με πειστικότητα την άποψη του και τελικά κατάφερε να πείσει.
στ. Τον εμπιστεύομαι απόλυτα. Γνωριζόμαστε αρκετά χρόνια και ξέρω ότι είναι έντιμος.
ζ. Έχει γίνει πειθήνιο όργανο τους. Ακολουθεί τις αποφάσεις των συνεταίρων του χωρίς να εκφράζει προσωπική γνώμη και αντιρρήσεις.

2) Να κατατάξετε τις ομόρριζες του ρ. πείθω στην κατάλληλη κατηγορία: πεῖσμα, πειστικός, πεισματικός, πίστις, πιστός, πίστωσις, πιστότης, πιθανός, πιθανότης, πεποίθησις. 

Απάντηση:
ενέργεια κατάσταση: πίστωσις, πεποίθησις
αποτέλεσμα ενέργειας: πεῖσμα
παράγωγο του επιθ. πιθανός: πιθανότης
παράγωγο του επιθ. πιστός: πίστης, πιστότης
επίθετα: πειστικός, πεισματικός, πιστός, πιθανός

3) Να αναζητήσετε στον Λεξιλογικό Πίνακα τα αντώνυμα των λέξεων:

Απάντηση:
διαλλακτικός ≠ πεισματάρης              ανυπακόη ≠ πειθαρχία
ανακρίβεια ≠ πιστότητα                 αβεβαιότητα ≠ πεποίθηση
υποταγή ≠ απείθεια                             πειθήνιος ≠ απειθής

ΣΕΛ.49