Μάθημα : Γ Τάξη (Τεχνικός ΑΝΘΟΚΟΜΙΑΣ & ΑΡΧ. ΤΟΠΙΟΥ ) - ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

(Προϊόντα Γ. επιχειρήσεων ανθοκομίας)        

         Βασικό εργαλείο της ελεύθερης οικονομικής δραστηριότητας είναι η επιχείρηση. Στην ενότητα που ακολουθεί θα δοθεί ο ορισμός, η σημασία και το αντικείμενό της.

         Επιχείρηση είναι η οργανωµένη & συστηµατική προσπάθεια του ατόµου ή των ατόµων να παράγουν και να πωλούν αγαθά και υπηρεσίες που ικανοποιούν τις ανάγκες και τις επιθυµίες του ανθρώπου και της κοινωνίας, έχοντας συνήθως ως ανταµοιβή το κέρδος.

         Η επιχειρηματική δραστηριότητα στον αγροτικό χώρο εμφανίζεται ως: α) γεωργική επιχείρηση, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η χρησιµοποίηση σε µεγάλο βαθµό κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και εργασίας τρίτων,

β) γεωργική εκµετάλλευση, που, σε αντίθεση µε την προηγούµενη μορφή, χρησιµοποιεί αναλογικά λιγότερο κεφαλαιουχικό εξοπλισµό και στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην εργασία των µελών της οικογένειας του παραγωγού, &

γ) ως γεωργικός συνεταιρισµός, ο οποίος αποτελεί συνεργασία παραγωγών για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

         Η επιχειρηματική δραστηριότητα στον Αγροτικό χώρο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία την κοινωνία και το περιβάλλον. Αναλυτικά:

1. µπορεί να καλύψει ανάγκες σε είδη διατροφής, ένδυσης, αλλά και παροχής υπηρεσιών συνήθως αγροτικού χαρακτήρα, όπως ο τουρισµός,

2. εφοδιάζει µε πρώτες ύλες τις γεωργικές και άλλες βιοµηχανίες,

3. αποτελεί τη βάση για τη δηµιουργία ποικίλων δευτερογενών οικονοµικών δραστηριοτήτων επεξεργασίας, µεταποίησης και εµπορίας γεωργικών προϊόντων, οι οποίες προσφέρουν πρόσθετες ευκαιρίες για απασχόληση και εισόδηµα,

4. συµβάλλει στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κάθε χώρας και µε τις εξαγωγές της µπορεί να βοηθήσει το εµπορικό ισοζύγιο της χώρας &

5. συντελεί σηµαντικά στην παραµονή του πληθυσµού στην ύπαιθρο, στη διατήρηση της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος και στην προστασία του.

          Για τον αγροτικό χώρο δεν υπάρχει ένας ενιαία αποδεκτός ορισμός. Πάντως, ως «αγροτικός χώρος», με την ευρεία έννοια, θεωρείται ο μη αστικός χώρος, δηλαδή περιοχές όπου κυριαρχεί το φυσικό περιβάλλον και δεν υπάρχουν, ή υπάρχουν περιορισμένα και εντοπισμένα, οργανωμένες και εκτεταμένες δραστηριότητες του ανθρώπου και της κοινωνίας, όπως είναι οι πόλεις, τα εργοστάσια, οι τουριστικές υποδομές, οι αυτοκινητόδρομοι κτλ.

         Ο αγροτικός χώρος χαρακτηρίζεται από ορισμένες ιδιομορφίες αλλά και δυσχέρειες, όπως περιορισμένες υποδομές (π.χ. οδικού δικτύου), μεγάλες αποστάσεις, δύσβατες περιοχές, γεωγραφική απομόνωση, περιορισμένες κοινωνικές υπηρεσίες κτλ.

         Όμως, στο χώρο αυτό διαπιστώνονται:

α) περιορισμένη ή και ανύπαρκτη ρύπανση,

β) διαπροσωπικές σχέσεις,

γ) αναλλοίωτο φυσικό περιβάλλον και σειρά λοιπών χαρακτηριστικών, που επιζητούνται από τους κατοίκους των πόλεων για την αυθεντικότητα και την ποιότητά τους.

Τα προβλήματα της ελληνικής γεωργίας είναι:

1. Προβλήματα εδάφους-κλίματος

2. Προβλήματα εγγειοδιαρθρωτικά

3. Προβλήματα τεχνολογικά

4. Προβλήματα κοινωνικά

5. Προβλήματα οικονομικά

Περισσότερα, εδώ.

         Ωστόσο, για την ελληνική γεωργία υπάρχουν σημαντικές ευνοϊκές προοπτικές, εφόσον υπάρξουν ορισμένες προϋποθέσεις, εδώ.

(Γ. επιχείρηση καλλιέργειας τουλίπας)        

         Συμβατικά, οι τομείς παραγωγής στην οικονομία κάθε χώρας διακρίνονται σε τρεις:

1. Τον πρωτογενή τομέα (παραγωγή γεωργικών προϊόντων και ορυκτών),

2. Το δευτερογενή τομέα (μεταποίηση και βιομηχανική παραγωγή) &

3. Τον τριτογενή τομέα (εμπόριο, παροχή υπηρεσιών, κατασκευές).

        Οι σύγχρονες γεωργικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται και στους τρεις τομείς παραγωγής. Έτσι, μπορεί να είναι:

1. Επιχειρήσεις που παράγουν γεωργικά προϊόντα φυτικής ή ζωικής προέλευσης (σιτηρά, βαμβάκι, ελιές, γάλα, κρέας κτλ.) και ανήκουν στον πρωτογενή τομέα.

2. Επιχειρήσεις που μεταποιούν, τυποποιούν και συσκευάζουν τα γεωργικά προϊόντα που προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα (βιομηχανίες ζυμαρικών, βιομηχανίες γάλακτος, βιομηχανίες χυμών, κτλ.).

3. Επιχειρήσεις που εμπορεύονται τα προϊόντα των γεωργικών επιχειρήσεων των δυο προηγούμενων κατηγοριών (χονδρεμπορικές επιχειρήσεις κηπευτικών, φρούτων, κρεάτων κτλ.).

         Περισσότερα, εδώ.

(Γ. επιχείρηση εκτροφής χοιριδίων πάχυνσης)        

         Για τη συστηματικότερη ανάλυση των γεωργικών επιχειρήσεων πρέπει να εξετάζονται τα χαρακτηριστικά εκείνα στοιχεία που θεωρούνται σημαντικά για τη λειτουργία τους ή έχουν σημασία για την οικονομία μιας χώρας (ή περιοχής).  

         Τα σημαντικά χαρακτηριστικά για την λειτουργία των σύγχρονων γεωργικών επιχειρήσεων είναι:

α) Το Μέγεθος, που προσδιορίζεται από:

1. Την χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση

2. Τον αριθμό των παραγωγικών ζώων σε ζωικές μονάδες

3. Το οικονομικό μέγεθος

4. Την αξία του επενδυμένου κεφαλαίου &

5. Τις ετήσιες μονάδες εργασίας.

         Περισσότερα, εδώ.

β) Η παραγωγική εξειδίκευση ή (ο τεχνικοοικονομικός προσανατολισμός) των Γ. Επιχειρήσεων.

(Κατάλυμα αγροτουρισμού)

         Τα προϊόντα των Σ.Γ.Ε. μπορούν να διακριθούν σε υλικά και άυλα.

         Ως υλικά χαρακτηρίζονται τα γεωργικά προϊόντα διατροφής, ένδυσης κτλ.

         Άυλα προϊόντα θεωρούνται οι διάφορες υπηρεσίες, όπως η εμπορία λιπασμάτων, η παροχή φιλοξενίας και η εστίαση σε αγροτουριστικά καταλύματα κτλ.

         Τα γεωργικά προϊόντα μπορούν, να διακριθούν σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα:

1. Με την προέλευση,

2. Τον τρόπο παραγωγής,

3. Το βαθμό ανθεκτικότητας,

4. Τη μορφή κατανάλωσης &

5. Το φορέα μεταποίησης

         Περισσότερα, εδώ.

        Ως υπηρεσίες των Σ.Γ.Ε. χαρακτηρίζονται δραστηριότητες που συνήθως συνδέονται με το γεωργικό ή το αγροτικό περιβάλλον και αποσκοπούν στην ικανοποίηση αναγκών ή επιθυμιών των ανθρώπων που επισκέπτονται τις αγροτικές περιοχές.

        Μια απ’ αυτές είναι ο αγροτουρισμός, μια σχετικά νέα υπηρεσία για τα ελληνικά δεδομένα. Παράδειγμα αγροτουριστικής μονάδας, εδώ. 

        Περισσότερα, εδώ.

(Γυμνοσάλιακες σε δράση!)        

Οι επιχειρήσεις δημιουργούνται με σκοπό να λειτουργήσουν αρκετά χρόνια.

         Η αβεβαιότητα είναι σύμφυτη με το επιχειρηματικό πνεύμα, γιατί είναι πολύ δύσκολο ή και αδύνατο να προβλεφθούν με ακρίβεια οι συνθήκες που πρόκειται να επικρατήσουν στο μέλλον.

         Στους παράγοντες που συντελούν στην αβεβαιότητα περιλαμβάνονται οι τιμές των προϊόντων και των πρώτων υλών, το κόστος της εργασίας, οι γενικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες (π.χ. τα εισοδήματα), οι προτιμήσεις των καταναλωτών, η εξέλιξη της τεχνολογίας, οι πρωτοβουλίες των ανταγωνιστών κ.ά.

         Περισσότερα, εδώ.

         Οι γεωργικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα αυξημένους κινδύνους, γιατί, εκτός από τις αβεβαιότητες της αγοράς (τιμές πωλούμενων προϊόντων και πρώτων υλών), επηρεάζονται και από άλλους απρόβλεπτους παράγοντες. Οι σπουδαιότεροι τέτοιοι κίνδυνοι είναι:

         Α). Οι καιρικές συνθήκες, καθώς &

         Β). Οι ασθένειες των καλλιεργούμενων φυτών και των εκτρεφόμενων ζώων. Αναλυτικά, εδώ.

         Τα θέματα που αφορούν στην ηθική, κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων είναι πολλά, σύνθετα και πολλές φορές δύσκολο να επισημανθούν από τον απλό πολίτη.

         Συνοπτικά, ως τα βασικότερα μπορούν να αναφερθούν τα παρακάτω:

1. Η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας συγκεκριμένων περιοχών από επιχειρηματικές δραστηριότητες που προκαλούν ρύπανση, μόλυνση, τοξικά απόβλητα, ανατροπή της βιοποικιλότητας, αλλοίωση του τοπίου κτλ.

2. Η συνειδητή παραγωγή προϊόντων με προβληματικές ή και επιβλαβείς πρώτες ύλες, καθώς και η υπέρβαση κανόνων και προδιαγραφών, που καταστρατηγούν τη θέληση των καταναλωτών για παραγωγή προϊόντων υγιεινών και ασφαλών.

3. Η αναγκαία σε πολλές περιπτώσεις αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων, η οποία μπορεί να επιφέρει μειώσεις στον αριθμό των εργαζομένων, μειώσεις στις αποδοχές τους, διακοπή λειτουργίας και μαζικές απολύσεις κ.ά.

4. Η έλλειψη σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων και οι διακρίσεις ή και οι κάθε είδους παρενοχλήσεις, λόγω φύλου, ιδιαίτερων πολιτισμικών χαρακτηριστικών και κοινωνικών διαφορών.

5. Η διαφθορά και οι δωροδοκίες.

6. Η καταχρηστική επιβολή της επιχειρηματικής ισχύος, είτε στην αγορά είτε στην πολιτική και κοινωνική ζωή.

         Περισσότερα, εδώ.

(Προϊόντα Γ. επιχειρήσεων)

         Οι σημαντικότερες οικονομικές έννοιες για Γ. επιχειρήσεις είναι:

1. Η έννοια - Νόμος της ζήτησης

2. Η έννοια - Νόμος της προσφοράς &

3. Οι μορφές "αγοράς"***

         Στις ενότητες που ακολουθούν θ΄ αναφερθούμε αναλυτικά σ' αυτές τις οικονομικές έννοιες.

***"αγορά" είναι: κάθε τόπος ή οργάνωση, που φέρνει σε επαφή αυτούς που ζητούν τα οικονομικά αγαθά (αγοραστές) με αυτούς που τα προσφέρουν (πωλητές).

         Η οικονομική έννοια "ζήτηση" ενός προϊόντος δεν αναφέρεται απλά στην επιθυμία για την απόκτησή του, αλλά και στη δυνατότητα αγοράς του.       

         Επομένως, η ζήτηση ενός προϊόντος, είναι αποτελεσματική όταν ταυτόχρονα καταβάλλεται το χρηματικό ποσό για την πληρωμή του.

         Περισσότερα, εδώ.

         Αναφέρεται "στην ελαστικότητα της ζήτησης (e) ως προς την τιμή" και μετράει "την αντίδραση" της ζητούμενης ποσότητας (ΔQ) ως προς τις μεταβολές της τιμής (ΔP).

(e)= %(ΔQ_D) / %(ΔP)

         H τιμή της ελαστικότητας της ζήτησης είναι αρνητική διότι ζητούμενη ποσότητα & τιμή μεταβάλλονται αντίστροφα.

         Περισσότερα, εδώ. 

         Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση αγροτικών προϊόντων, εδώ.

        Προσφορά: είναι η ποσότητα των αγαθών - προϊόντων που προσφέρονται στην αγορά από τους επιχειρηματίες - παραγωγούς.

         Νόμος της προσφοράς: Η σχέση μεταξύ της τιμής ενός αγαθού - προϊόντος και προσφερόμενης ποσότητας είναι θετική γιατί μεταβάλλονται ανάλογα.

         Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους:

1. Οι επιχειρήσεις παράγουν με σκοπό το κέρδος και σε υψηλότερες τιμές προσφέρουν (παράγουν) μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων.

2. Σε υψηλότερες τιμές μπορούν να παράγουν και οι λεγόμενες "οριακές επιχειρήσεις". (Αυτές που δεν μπορούσαν να καλύψουν το κόστος παραγωγής σε χαμηλότερες τιμές).       

         Περισσότερα, εδώ.

         Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την προσφορά των Γ. προϊόντων είναι οι εξής:

1. Οι μεταβολές στο κόστος παραγωγής.

2. Οι μεταβολές στις τιμές των συνδεόμενων προϊόντων.

3. Οι μεταβολές στις καιρικές συνθήκες. 

4. Οι προβλέψεις για τις μελλοντικές συνθήκες της αγοράς που αφορούν τις προβλέψεις των παραγωγών για τις μελλοντικές εξελίξεις στην τεχνολογία, στη ζήτηση & στις τιμές των προϊόντων.

5. Οι μεταβολές στην έμμεση φορολογία & οι επιδοτήσεις. Μείωση φορολογίας & αύξηση των επιδοτήσεων θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της προσφοράς.

         Τιμή ισορροπίας είναι η μόνη τιμή στην οποία η ζήτηση και η προσφορά είναι ίσες.

         Περισσότερα, εδώ.

         Στην οικονομία "της αγοράς"*** οι τιμές των προϊόντων καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση τις οποίες επηρεάζουν τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι καταναλωτές.

         "Οι συνθήκες προσφοράς" επηρεάζονται από τις επιχειρήσεις και εξαρτώνται από:

α. Το μέγεθος της επιχείρησης, β. Το μερίδιο αγοράς που κατέχει,

γ. τον τύπο του προϊόντος που παράγουν αλλά και δ. τον αριθμό των επιχειρήσεων.         

         Οι μορφές αγοράς είναι:

1. Ο πλήρης (τέλειος) ή ελεύθερος ανταγωνισμός

2. Το μονοπώλιο 3. Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός & 4. Το ολιγοπώλιο.

         Οι τρεις τελευταίες ονομάζονται "ατελείς αγορές", γιατί μπορούν οι επιχειρήσεις να επηρεάζουν τις τιμές των προϊόντων, ενώ η πρώτη "τέλεια αγορά", γιατί καμία επιχείρηση δεν μπορεί να επηρεάσει τη τιμή των προϊόντων.

         Οι Επιτροπές ανταγωνισμού, προσπαθούν να εξουδετερώσουν επιχειρηματικές δραστηριότητες χειραγώγησης των αγορών με σειρά μέτρων που αποτρέπουν την υπέρμετρη εμπορική συγκέντρωση, δηλ. τον έλεγχο της αγοράς από λίγες επιχειρήσεις.

***"αγορά" είναι: κάθε τόπος ή οργάνωση, που φέρνει σε επαφή αυτούς που ζητούν τα οικονομικά αγαθά (αγοραστές) με αυτούς που τα προσφέρουν (πωλητές).

         Λειτουργεί όταν οι αγοραστές & οι πωλητές δεν μπορούν (ο καθένας μόνος του) να επηρεά­­σουν την τιμή της αγοράς.

         Συνθήκες (υποθέσεις) για να υπάρχει πλήρης ή τέλειος ανταγωνισμός:

1. Να υπάρχει μεγάλος αριθμός μικρών αγοραστών και πωλητών στην αγορά.

2. Να είναι αδιάφορο για τους καταναλωτές από ποιους πωλητές θα αγοράσουν γιατί όλα τα προϊόντα είναι ομοιογενή.

3. Να υπάρχει πλήρης πληροφόρηση μεταξύ πωλητών και αγοραστών, σχετικά με τις συνθήκες αγοράς και τις τιμές των άλλων παραγωγών.

4. Να υπάρχει δυνατότητα στους αγοραστές να αγοράσουν από τους παραγωγούς που έχουν χαμηλότερες τιμές.

5. Να μην υπάρχουν εμπόδια για την είσοδο νέων αγοραστών και πωλητών στην αγορά ή έξοδο από την αγορά.

         Περισσότερα, εδώ.

         Καθαρό μονοπώλιο υπάρχει όταν η προσφορά ενός προϊόντας γίνεται από μια μόνο επιχείρηση ή μια μικρή ομάδα επιχειρήσεων (καρτέλ), οι οποίες ακολουθούν κοινή πολιτική πωλήσεων.

         Επιλογές του μονοπωλητή είναι: 1. Να καθορίσει την τιμή και ν’ αφήσει τη ζήτηση να καθορίσει την προσφορά. 2. Να καθορίσει την προσφορά και ν’ αφήσει τη ζήτηση να καθορίσει την τιμή.

         Εμπόδια στην είσοδο νέων επιχειρηματιών στο μονοπώλιο: α. Τεχνικά εμπόδια, β. Νομικά εμπόδια, γ. Έλεγχος συντελεστών παραγωγή ή καναλιών διανομής & δ. Συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων.

         Περισσότερα, εδώ.

         Έχει χαρακτηριστικά τόσο από το μονοπώλιο όσο και από τον πλήρη ανταγωνισμό.

         Δεν υπάρχουν εμπόδια εισόδου στον κλάδο, αλλά κάθε εταιρεία διαφοροποιεί το προϊόν της με βάση: α) την ποιότητα, β) τη συσκευασία, γ) τη διαφήμιση & δ) το εμπορικό σήμα, από τα προϊόντα άλλων εταιρειών, ώστε να γίνει πιο ελκυστικό.

         Επειδή το προϊόν είναι διαφοροποιημένο, η εταιρεία έχει το μονοπώλιο της προσφοράς του δικού της προϊόντος.

         Συνηθισμένη μορφή αγοράς στον κλάδο των τροφίμων και σε κλάδους προμήθειας και εισροών γεωργίας και κτηνοτροφίας.

         Μια αγορά είναι ολιγοπωλιακή όταν λίγες μεγάλες επιχειρήσεις (3-4), κυριαρχούν σ’ έναν κλάδο, γι’ αυτό ονομάζεται «ανταγωνισμός μεταξύ των λίγων».

         Υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ των επιχειρήσεων του ολιγοπωλίου, γι’ αυτό επιλέγουν κάποιας μορφής συνεργασία.

         Αν συνεργαστούν, μεταξύ τους οι επιχειρήσεις, τότε πλησιάζει στο μονοπώλιο. Αν δεν συνεργαστούν, μεταξύ τους οι επιχειρήσεις, τότε πλησιάζει στον πλήρη ανταγωνισμό.

         Οι Γ. επιχειρήσεις μπορεί να είναι είτε ατομικές, είτε εταιρικές.

         Στις επιμέρους ενότητες θα αναλύσουμε τα χαρακτηριστικά τους.

         Βασική επιχειρηματική μονάδα της Αγροτικής οικονομίας είναι η ατομική επιχείρηση.

         Η ατομική επιχείρηση μπορεί να έχει μικρό ή μεγάλο μέγεθος και μπορεί να διευθύνεται από τον κάτοχό της (Γ. εκμετάλλευση) ή από εξειδικευμένο πρόσωπο, όταν απαιτούνται ειδικές γνώσεις.

         Περισσότερα, εδώ.

        Στους φορείς κοινωνικής οικονομίας ανήκουν: Συνεταιρισμοί, Αλληλασφαλιστικοί φορείς, Ενώσεις προσώπων (Σωματεία) & Ιδρύματα. Εμείς θα ασχοληθούμε με τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς.

        Περισσότερα, εδώ.

        Ο οικονομικός συντονισμός των Γ. επιχειρήσεων παραγωγής, μεταποίησης & εμπορίας αγροτικών προϊόντων γίνεται από τις Διεπαγγελματικές Οργανώσεις (Δ. Ο.).

        Η δημιουργία των (Δ. Ο.), σε επίπεδο χώρας ή περιφέρειας, γίνεται κατόπιν αιτήσεως στο Υπουργείο Αγροτικής ανάπτυξης & τροφίμων. Ακολουθεί αναγνώρισή τους από την Ε.Ε.

         Περισσότερα, εδώ.

         Συντελεστές παραγωγής είναι εκείνοι οι παράγοντες, που βρίσκονται σε περιορισμένη ποσότητα και συνδιαζόμενοι, συντελούν στην παραγωγή των διαφόρων προϊόντων. Ο βαθμός συμμετοχής τους ρυθμίζεται από τον επιχειρηματία - παραγωγό.

         Οι Σ. Π. είναι: α) η εργασία, β) η διευθυντική εργασία, γ) το κεφάλαιο & δ) το έδαφος.

         Περισσότερα, εδώ.