Μάθημα : Διαμεσολάβιση (Β΄ & Γ΄ )
Κωδικός : 1916050230
1916050230 - ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ
Περιγραφή Μαθήματος
- Το μάθημα δεν διαθέτει περιγραφή -
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΜΑΣ
ΣΤΟΧΟΙ: • Οι μαθητές και μαθήτριες να αναγνωρίσουν τα δικαιώματα και τις ευθύνες τους
ώστε να διασφαλίζουν οι ίδιοι/ες ένα θετικό κλίμα για όλους/ες στην τάξη.
• Να κατανοήσουν τη σημασία της συμμετοχής στη διαμόρφωση κοινών κανόνων
στην ομάδα.
• Να συμμετέχουν στη δημιουργία μιας κοινής συμφωνίας για την ειρηνική μεταξύ
τους συνύπαρξη.
ΧΡΟΝΟΣ: 60 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: Χαρτί του μέτρου, χαρτί Α4, μαρκαδόροι, μολύβια.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Οι μαθητές και μαθήτριες δουλεύουν σε ομάδες των 4-5 ατόμων. Δημιουργούν μία
λίστα με προτάσεις που δηλώνουν πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε όλοι/ες στην
τάξη ώστε να εξασφαλίζεται ο σεβασμός και η ισότητα χωρίς διακρίσεις. Τονίζουμε
ότι οι προτάσεις μπαίνουν στη λίστα μόνον εάν όλα τα μέλη της ομάδας συμφω-
νούν.
Στη συνέχεια, συγκεντρώνουμε τις προτάσεις όλων των ομάδων σε χαρτί του μέτρου
και το τοποθετούμε σε εμφανές σημείο στην αίθουσα. Όσες προτάσεις επαναλαμ-
βάνονται από δύο ή περισσότερες ομάδες, γράφονται μία μόνο φορά στον πίνακα.
Δίνουμε σε κάθε μαθητή, μαθήτρια μικρά αυτοκόλλητα ώστε να ψηφίσουν τις προ-
τάσεις που θεωρούν πιο σημαντικές. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα αυτοκόλλητά
τους για μία, δύο ή τρεις προτάσεις, ανάλογα με την κρίση τους (για παράδειγμα,
μπορούν να βάλουν και τα τρία τους αυτοκόλλητα σε μία μόνο πρόταση την οποία
θεωρούν εξαιρετικά σημαντική για την εξασφάλιση θετικού κλίματος στην τάξη).
Σύμφωνα με την «ιεράρχηση» των προτάσεων από την ομάδα της τάξης, ξαναγρά-
φουμε όλες τις προτάσεις μας στο χαρτί του μέτρου και τις κρατάμε σε εμφανές ση-
μείο στην αίθουσα. Φροντίζουμε ώστε να υπάρχει αρκετός χώρος κάτω από κάθε
πρόταση ώστε εκεί να προσθέσουμε το αντίστοιχο με την κάθε ευθύνη, δικαίωμα.
Για παράδειγμα, αν η πρόταση αναφέρεται στην ευθύνη που έχουμε ώστε όλοι/ες
να παίρνουν τον λόγο στην τάξη όποτε επιθυμούν χωρίς να διακόπτονται, θα αναφέ-
ρουμε κάτω από την πρόταση, μετά από συζήτηση στην ολομέλεια, το δικαίωμα
όλων να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους κ.ο.κ.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: • Πώς σας φάνηκε η δραστηριότητα;
• Ήταν εύκολο να δημιουργήσετε μόνοι/ες σας κανόνες;
• Ποια είναι τα συμπεράσματά σας;
• Ποιους κανόνες ακολουθούμε όχι μόνο στην τάξη, αλλά και καθημερινά στη ζωή
μας;
• Ποιες είναι οι ευθύνες μας στο σχολείο και στην καθημερινότητά μας;
• Υπάρχει διάθεση από όλους/ες να τηρούνται οι κανόνες που οι ίδιοι/ες δημιουργή-
σαμε;
• Ποιος/α είναι υπεύθυνος/η για την τήρηση των κανόνων στην τάξη, στο σχολείο,
στη γειτονιά, στην πόλη, στη χώρα και στον κόσμο;
• Τι συμβαίνει όταν κάποιος/α δε σέβεται τους κανόνες;
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: ΣΤΑΣΟυ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒω!
ΣΤΟΧΟΙ: • Οι μαθητές και μαθήτριες να κατανοήσουν βαθύτερα την έννοια της συμμετοχής.
• Να αναπτύξουν την ικανότητα να ακούν και να κατανοούν τους συμμαθητές και τις
συμμαθήτριές τους.
• Να εκφράζουν την άποψή τους με επιχειρήματα σε ένα ασφαλές, δημοκρατικό πε-
ριβάλλον.
ΧΡΟΝΟΣ: 30 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: Χαρτοταινία, μαρκαδόροι, δύο χαρτιά Α4.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Κολλάμε στο πάτωμα ένα μακρύ κομμάτι χαρτοταινία. Στη μία άκρη της χαρτοταινίας
τοποθετούμε ένα χαρτί που γράφει «συμφωνώ απολύτως» και στην άλλη άκρη ένα
χαρτί που γράφει «διαφωνώ απολύτως». Εξηγούμε στα παιδιά ότι θα θέλαμε την
άποψή τους σε κάποια σημαντικά ερωτήματα που θα θέσουμε. Εξηγούμε ότι η χαρ-
τοταινία λειτουργεί ως κλίμακα, έτσι, ανάλογα με τον βαθμό που συμφωνούν ή δια-
φωνούν με την πρόταση που θα διαβάζουμε, θα πρέπει να στέκονται στο σημείο
που δηλώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια τον βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας τους. Εξη-
γούμε στα παιδιά ότι κανείς δεν πρέπει να μιλήσει μέχρι όλοι/ες να έχουν πάρει
θέση στη χαρτοταινία και προτρέπουμε όλους/ες να σκεφτούν και να πάρουν θέση,
αποφεύγοντας να στέκονται στη μέση.
Σε περίπτωση που η πρόταση που διαβάζουμε δεν είναι κατανοητή από τους/τις μα-
θητές και μαθήτριες, την εξηγούμε καλύτερα με παραδείγματα. Αφήνουμε χρόνο
στα παιδιά να σκεφτούν πριν πάρουν θέση. Μετά από κάθε πρόταση ενθαρρύνουμε
τον διάλογο με επιχειρήματα. Αφού πάρουν τον λόγο όλοι/ες όσοι/ες επιθυμούν, ζη-
τάμε από τα παιδιά να μετακινηθούν στη γραμμή σε περίπτωση που άλλαξαν γνώμη
μετά τη συζήτηση. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία μετά από κάθε πρόταση που
διαβάζουμε.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: • Πώς σας φάνηκε η δραστηριότητα;
• Υπήρξαν προτάσεις όπου δυσκολευτήκατε να πάρετε θέση; Ποιες ήταν αυτές και
γιατί;
• Αλλάξατε θέση μετά από τη συζήτηση για κάποια πρόταση; Ποια ήταν τα επιχειρή-
ματα που σας έπεισαν;
• Μάθατε κάτι καινούργιο μετά από τις συζητήσεις; Σας έκανε κάτι εντύπωση;
• Θεωρείτε ότι έχετε τη δυνατότητα να συμμετέχετε στη λήψη αποφάσεων στην
τάξη και στο σχολείο σας; Στο σπίτι; Αν ναι, σε ποιες περιπτώσεις και με ποιους
τρόπους;
• Πιστεύετε ότι το δικαίωμα συμμετοχής των παιδιών στη λήψη αποφάσεων που τα
αφορούν είναι ένα σημαντικό δικαίωμα; Γιατί;
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: ΟΡΙζΟυΜΕ ΤΗ ΣυγΚΡΟυΣΗ
ΣΤΟΧΟΙ: • Να οριστεί η έννοια της σύγκρουσης από τα παιδιά.
• Να γίνει συζήτηση για τις διαστάσεις και τους τρόπους αντιμετώπισης της σύγ-
κρουσης.
• Να εξεταστεί η δυνατότητα παρέμβασης στη σύγκρουση με βοηθητικούς τρόπους.
ΧΡΟΝΟΣ: 45-60 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: Χαρτάκια post-it, χαρτί του μέτρου, μολύβια, μαρκαδόροι, κολλητική ταινία.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Πριν ξεκινήσουμε τη δραστηριότητα έχουμε τοποθετήσει σε εμφανές σημείο στην
αίθουσα πέντε μεγάλα χαρτιά, στο καθένα από τα οποία έχουμε γράψει: συγκρούσεις
στην τάξη ή στο σχολείο, συγκρούσεις στην οικογένειά μας (π.χ. με τα αδέρφια μας),
συγκρούσεις μεταξύ φίλων, συγκρούσεις στην κοινωνία που ζούμε, συγκρούσεις
στον κόσμο που ζούμε.
Από κάτω, σε κάθε χαρτί σχεδιάζουμε τρεις στήλες: 1) περιγραφή σύγκρουσης, 2)
πώς το διαχειριστήκαμε, 3) τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει εναλλακτικά.
Στη συνέχεια, δίνουμε σε κάθε μαθητή και μαθήτρια δύο μικρά χαρτάκια post-it και
τους ζητάμε να σημειώσουν δύο πράγματα που τους έρχονται στο μυαλό όταν ακούν
τη λέξη «σύγκρουση». Αν θέλουν, αντί να γράψουν, μπορούν να σχεδιάσουν κάτι.
Μαζεύουμε τα χαρτάκια και τα τοποθετούμε στον τοίχο της αίθουσας. Ζητάμε από
τα παιδιά να σηκωθούν και να δουν τις απαντήσεις των συμμαθητών και συμμαθη-
τριών τους. Πιθανότατα, οι απαντήσεις θα έχουν αρνητική χροιά (π.χ. πόλεμος, μίσος,
ξύλο, τσακωμός, φωνές κ.ά.).
Αναφέρουμε ότι μπορούμε να διαχειριζόμαστε τις συγκρούσεις με θετικό τρόπο. Σε
δύο άλλα χαρτάκια, ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν δύο θετικές λέξεις ή εικόνες
που σχετίζονται με τη σύγκρουση, ας πούμε διάλογος, συνεργασία, συζήτηση, επι-
κοινωνία κ.ά. Προσθέτουμε και αυτά τα χαρτάκια στον τοίχο.
Χωρίζουμε τα παιδιά σε πέντε υποομάδες. Δίνουμε σε καθεμιά από αυτές ένα από
τα μεγάλα χαρτιά που ετοιμάσαμε (συγκρούσεις στο σχολείο, στην οικογένεια κλπ.)
και ζητάμε από τα παιδιά να συζητήσουν και να τα συμπληρώσουν με παραδείγματα
που έχουν βιώσει ή έχουν παρατηρήσει να συμβαίνουν.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: • Πώς αντιμετωπίζουμε συνήθως τις συγκρούσεις;
• Έχει τύχει ποτέ να παρέμβουμε σε σύγκρουση που είδαμε να συμβαίνει; Αν ναι, με
ποιον τρόπο και ποιο ήταν το αποτέλεσμα;
• Ποιος είναι ο καταλληλότερος τρόπος να αντιμετωπίσουμε μία σύγκρουση; Έχουμε
κάποιο επιτυχημένο παράδειγμα να διηγηθούμε στην ομάδα;
• Ποιοι είναι οι λόγοι που συνήθως μας οδηγούν στη σύγκρουση;
• Τι συμβαίνει όταν αναπτύσσουμε θετική στάση στη διαχείριση συγκρούσεων;
• Ποια είναι τα θετικά αποτελέσματα που μπορεί να φέρει μία ουσιαστική διαχείριση
της σύγκρουσης;
ΠΗΓΗ: Conflict resolution and peer mediation toolkit, IREX Make a better world, 2013, δρα-
στηριότητα με τίτλο «Conflict is…», σελ. 30.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: ΕξΕΤΑζΟυΜΕ ΤΟυΣ ΤυΠΟυΣ ΤΗΣ ΣυγΚΡΟυΣΗΣ
(συνέχεια προηγούμενης δραστηριότητας)
ΣΤΟΧΟΙ: • Να διαχωρίζουν οι μαθητές και μαθήτριες τα είδη και τους τύπους της σύγκρουσης
ώστε να αντιλαμβάνονται καλύτερα τους διαφορετικούς τρόπους επίλυσης των
συγκρούσεων.
• Να αντιληφθούν ότι μπορούν να αλλάξουν το αποτέλεσμα της σύγκρουσης σε θε-
τικό, αν διαχειριστούν τη σύγκρουση με τον κατάλληλο τρόπο.
• Να κατανοήσουν ότι οι τύποι της σύγκρουσης εξαρτώνται από το ζήτημα που έχει
προκύψει, τη δεδομένη κατάσταση, τη σημασία της σχέσης και τις ηθικές αξίες
των μερών που συμμετέχουν σε αυτή.
ΧΡΟΝΟΣ: 30-45 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: –
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Σχεδιάζουμε σε μεγάλα χαρτιά στην αίθουσα τέσσερα κουτιά, σε καθένα από
τα οποία γράφουμε τα τέσσερα είδη της σύγκρουσης: 1) εσωτερική σύγκρουση
(σύγκρουση μέσα μας), 2) διαπροσωπική σύγκρουση (ανάμεσα σε δύο πρόσωπα),
3) σύγκρουση μέσα σε μία ομάδα, 4) σύγκρουση ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες.
Τοποθετούμε προφορικά στα διαφορετικά κουτιά, τα παραδείγματα τα οποία δου-
λέψαμε στην προηγούμενη δραστηριότητα.
Αντίστοιχα, σχεδιάζουμε πέντε νέα κουτιά, με τους τύπους της σύγκρουσης:
• Τύπος της αποφυγής (το ζήτημα που έχει προκύψει και η σχέση είναι εξίσου ση-
μαντικά).
• Συμβιβαστικός τύπος (στόχος είναι η επικοινωνία ώστε και τα δύο μέρη να ικανο-
ποιηθούν).
• Τύπος της εξομάλυνσης (η σχέση είναι σημαντικότερη από το ζήτημα που έχει προ-
κύψει).
• Πιεστικός τύπος (το ζήτημα που έχει προκύψει είναι σημαντικότερο από τη σχέση).
• Συνεργατικός τύπος (η σχέση και το ζήτημα που έχει προκύψει είναι εξίσου ση-
μαντικά, έτσι αναζητούμε επικοινωνία και συνεργασία).
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: • Πώς κρίνετε τους διάφορους τύπους σύγκρουσης;
• Σε ποια αποτελέσματα θα μπορούσε να οδηγήσει ο καθένας;
• Υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες αλλάξατε τον τύπο της σύγκρουσης; Ποια ήταν η
εξέλιξη;
• Ποιες προϋποθέσεις θα σας έκαναν να αλλάξετε τον τύπο της σύγκρουσης;
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ: • Η σύγκρουση είναι μέρος της ζωής μας το οποίο αν διαχειριστούμε κατάλληλα,
μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα και για τα δύο μέρη.
• Οι ανάγκες και οι προσδοκίες των δύο μερών πολλές φορές είναι διαφορετικές με
αποτέλεσμα να οδηγούνται σε σύγκρουση.
• Χρειάζεται να επιλύουμε νωρίς τις συγκρούσεις, πριν αυτές πάρουν μεγαλύτερη
έκταση.
• Πολλές φορές οι συγκρούσεις με άλλα μέρη, μπορεί να οφείλονται σε εσωτερικές
μας συγκρούσεις.
• Διαφωνούμε με ιδέες και συμπεριφορές, όχι με πρόσωπα.
ΠΗΓΗ: 10 lessons for teaching conflict resolution skills, Fairfax Country Public Schools, προ-
σαρμοσμένη δραστηριότητα με τίτλο «Types of conflicts» και «Conflict styles and
outcomes», σελ. 5.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: ΕΣυ, ΤΙ ΤυΠΟΣ ΕΙΣΑΙ;
ΣΤΟΧΟΙ: • Οι μαθητές και μαθήτριες να «ανακαλύψουν» ποιον τρόπο διαχείρισης συγκρού-
σεων εφαρμόζουν συνήθως οι ίδιοι/ες σε προσωπικές τους διενέξεις.
• Να μπορούν να αναγνωρίζουν τις διαφορετικές τεχνικές διαχείρισης των συγ-
κρούσεων που υιοθετούν τα μέρη της σύγκρουσης και τα αποτελέσματα που αυτές
επιφέρουν.
• Να κινητοποιηθούν ώστε να χρησιμοποιούν θετικές τεχνικές διαχείρισης συγκρού-
σεων.
ΧΡΟΝΟΣ: 60-70 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: Αντίγραφα του τεστ για κάθε μαθητή, μαθήτρια, μολύβια.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Εξηγούμε στους μαθητές και στις μαθήτριες ότι για να συμπληρώσουν το τεστ, χρει-
άζεται να «ιεραρχήσουν» τις απαντήσεις τους δίνοντας βαθμούς λιγότερους ή πε-
ρισσότερους, ανάλογα με το ποια απάντηση περιγράφει καλύτερα την πιθανή τους
αντίδραση σε δώδεκα υποθετικά σενάρια που θα τους δοθούν.
Για κάθε σενάριο έχουν 10 πόντους και 5 πιθανές απαντήσεις. Μπορούν να μοιράσουν
αυτούς τους δέκα πόντους όπως θέλουν στις πέντε απαντήσεις δίνοντας τους περισ-
σότερους στην πιο πιθανή για αυτούς αντίδραση, τους αμέσως λιγότερους στην αμέ-
σως επόμενη πιθανή αντίδραση κ.ο.κ.
Μπορούν να δώσουν σε κάθε απάντηση από 0 έως 10 πόντους αρκεί το άθροισμα
για όλες τις απαντήσεις κάθε ενός από τα δώδεκα σενάρια να είναι 10.
Μόλις απαντήσουν και στις δώδεκα ερωτήσεις, αθροίζουν τους πόντους τους για
κάθε αντίδραση και διαβάζουν το προφίλ που περιγράφει με διασκεδαστικό τρόπο
τι «τύποι» γίνονται στη σύγκρουση.
Τονίζουμε στα παιδιά, όπως σε κάθε δραστηριότητα, ότι καμία απάντηση δεν είναι
λάθος και παρακινούμε να απαντήσουν ειλικρινά ώστε να ελέγξουν έτσι και την εγ-
κυρότητα του αποτελέσματος.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Όταν κάποιος/α συμμαθητής, συμμαθήτριά σου, σου ζητά βοήθεια σε ένα πρόβλημα
που αντιμετωπίζει εσύ:
Α. Του/της λες ξεκάθαρα τι πρέπει να κάνει (εδώ, δίνω ας πούμε 6 πόντους γιατί
αυτό κάνω συνήθως)
Β. Χαίρεσαι γιατί σου αρέσει γενικά να αναζητάς λύσεις και να βρίσκεις τρόπους να
αντιμετωπίζεις τα προβλήματα (εδώ δίνω 1 πόντο γιατί δε μου αρέσει και τόσο
αυτό)
Γ. Τον/τη βοηθάς να αναλάβει την ευθύνη του/της (εδώ 3 πόντους γιατί συμβαίνει
αλλά όχι συχνά)
Δ. Βρίσκεις ενοχλητικό να σου ζητά βοήθεια για κάτι που δε σε αφορά, αλλά δέχεσαι
να ασχοληθείς (εδώ δίνω 0 πόντους γιατί δεν το βρίσκω καθόλου ενοχλητικό)
Ε. Απλά δεν ασχολείσαι (και εδώ 0 πόντους γιατί δεν αντιδρώ ποτέ έτσι)
ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ 5 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: ΔΕΚΑ (10)
Αφού τα παιδιά συμπληρώσουν το τεστ, μετρούν τους πόντους τους με τη βοήθεια
του πίνακα «Ας μετρήσουμε το σκορ μας!».
Εσύ, τι τύπος είσαι στη διαφωνία;
Κάνε το τεστ και δες!
ΟΔΗΓΙΕΣ: Οι πόντοι σου για κάθε σενάριο είναι 10. Τους μοιράζεις όπως θέλεις στις πέντε πιθανές απαντήσεις
σε κάθε σενάριο (από 0 έως 10). Φροντίζεις να βάζεις περισσότερους πόντους στις απαντήσεις
που περιγράφουν καλύτερα τις πιθανές σου αντιδράσεις, σκέψεις σε κάθε σενάριο, όπως στο πα-
ράδειγμα. Κάθε φορά που απαντάς σε ένα σενάριο, φρόντισε να ελέγχεις ότι το άθροισμά σου
για τις 5 πιθανές απαντήσεις είναι 10!
Όπως κατάλαβες, δεν υπάρχει σωστή και λάθος απάντηση!!!
ΣΕΝΑΡΙΟ 1: Σε μία σύγκρουση όπου είσαι πολύ φορτισμένος/η συναισθηματικά: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Απολαμβάνεις τη «στρατηγική» που σχεδιάζεις για να κερδίσεις και την
πρόκληση που σου προσφέρει η σύγκρουση.
Β. Απολαμβάνεις τη συναισθηματική ανακούφιση και την ευχαρίστηση που
αισθάνεσαι όταν όλα τελειώνουν.
Γ. Προβληματίζεσαι και σκέφτεσαι συνέχεια πώς μπορεί να σκέφτονται και να
αισθάνονται οι άλλοι.
Δ. Φοβάσαι για το πώς θα τελειώσει, γιατί δεν πιστεύεις ότι οι διαφορές μπορούν
να λυθούν χωρίς να πληγωθεί κανείς.
Ε. Πιστεύεις ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να λύσεις το ζήτημα.
ΣΕΝΑΡΙΟ 2: Αξιολόγησε τις παρακάτω προτάσεις σύμφωνα με τον βαθμό
στον οποίο σε αντιπροσωπεύουν: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Η ζωή ανήκει σε όσους/ες ξέρουν να κερδίζουν.
Β. Το να κερδίσεις από μία σύγκρουση, είναι συνήθως απίθανο να συμβεί.
Γ. Κανείς δεν έχει απαντήσεις για όλα, όμως όλοι/ες μαζί μπορούμε να
συμπληρώσουμε το παζλ της αλήθειας.
Δ. Σε τελική ανάλυση, καλό είναι να γυρνάμε και το άλλο μάγουλο (να
υποχωρούμε).
Ε. Είναι άδικος κόπος να προσπαθείς να πείσεις έναν άνθρωπο που είναι
κολλημένος στην αντίθετη άποψη.
ΣΕΝΑΡΙΟ 3: Ποιο είναι το καλύτερο αποτέλεσμα που περιμένεις από μία σύγκρουση; ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Μέσα από τη σύγκρουση οι άνθρωποι μαθαίνουν ότι μία άποψη είναι
δυνατότερη από όλες τις άλλες και αυτή πρέπει να επικρατήσει.
Β. Η σύγκρουση βοηθάει να αποφεύγονται οι ακραίες απόψεις και να υιοθετείται
τελικά μία μέση λύση.
Γ. Η σύγκρουση ξεκαθαρίζει το τοπίο και φέρνει συνεργασία και αποτελέσματα.
Δ. Η σύγκρουση μειώνει τον εγωκεντρισμό και φέρνει τους ανθρώπους πιο
κοντά.
Ε. Η σύγκρουση σε ξυπνάει και ρίχνει τις ευθύνες εκεί που πρέπει.
ΣΕΝΑΡΙΟ 4: Όταν σε μία σύγκρουση είσαι το άτομο με την περισσότερη δύναμη: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Επιβάλλεις τη γνώμη σου ως σωστότερη.
Β. Προσπαθείς να διαπραγματευτείς για να κερδίσεις ό,τι καλύτερο.
Γ. Ζητάς να μάθεις πώς αισθάνεται και τι σκέφτεται ο/η άλλος/η και του/της
προτείνεις να βρείτε μαζί μία κοινή λύση.
Δ. Υποχωρείς για να τα βρεις με τον/την άλλο/η γιατί θεωρείς ότι η σύγκρουση
είναι άνιση.
Ε. Προσπαθείς να μην το πάρεις προσωπικά, και προσπαθείς να επιβάλεις τη
γνώμη σου ως σωστότερη.
ΣΕΝΑΡΙΟ 5: Όταν κάποιος/α που νοιάζεσαι παίρνει μία παράλογη για σένα απόφαση, εσύ: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Το λες στα ίσια, για να ξέρει τι δε σου αρέσει.
Β. Του/της το λες με τρόπο, ίσως με χιούμορ ή με κάποιον άλλο έμμεσο τρόπο, για
να αποφύγεις τη σύγκρουση.
Γ. Του/της εφιστάς την προσοχή και σκέφτεσαι μία λύση που θα ικανοποιήσει και
τους/τις δυο σας.
Δ. Κρατάς τις αμφιβολίες σου για τον εαυτό σου.
Ε. Δε λες ξεκάθαρα την άποψή σου. Προτιμάς να μην πάρεις θέση.
ΣΕΝΑΡΙΟ 6: Όταν θυμώνεις με κάποιον/α συμμαθητή/τριά, σου: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. ξεσπάς αμέσως. Είσαι παρορμητικός χαρακτήρας.
Β. Προσπαθείς να το συζητήσεις για να καλυτερεύσει η κατάσταση.
Γ. Του/της εκφράζεις τον θυμό σου και ζητάς εξηγήσεις.
Δ. Προσπαθείς να το παίξεις άνετος/η και κάνεις το αντίθετο από αυτό που
αισθάνεσαι.
Ε. Προσπαθείς να μην το σκέφτεσαι για να τελειώσει γρήγορα ο θυμός σου.
Όταν διαφωνείς με την παρέα σου σε ένα σημαντικό ζήτημα
που συζητάτε, εσύ: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Λες ότι διαφωνείς και υπερασπίζεσαι τη θέση σου με επιχειρήματα.
Β. Μιλάς με τον/την καθέναν/καθεμιά ξεχωριστά ώστε να τους πείσεις ότι έχεις
δίκιο.
Γ. Προσπαθείς να δεις γιατί οι άλλοι/ες σκέφτονται διαφορετικά και ψάχνεις
τρόπους για να μπορέσετε να συμφωνήσετε όλοι/ες.
Δ. Δε λες τίποτα για να μη χαλάσεις την παρέα.
Ε. Δε συμμετέχεις στη συζήτηση και έτσι θεωρείς πως ό,τι πουν δεν εκφράζει
εσένα αλλά αυτούς/ες.
ΣΕΝΑΡΙΟ 8: Όταν κάποιος/α από την παρέα είναι αντίθετος/η
με κάτι που θέλει η παρέα, εσύ: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Του/της λες ανοιχτά μπροστά σε όλους/ες ότι καθυστερεί την παρέα και
προτείνεις να γίνει αυτό που αποφασίσατε οι υπόλοιποι, και όποιος/α
διαφωνεί να μη συμμετέχει.
Β. Του/της λες να μιλήσει ώστε να ακουστεί και η αντίθετη άποψη για να βρεθεί
μία κοινή λύση.
Γ. Προσπαθείς να καταλάβεις γιατί σκέφτεται διαφορετικά και το εξηγείς αυτό
στην παρέα ώστε να δουν τα πράγματα και από την άλλη πλευρά.
Δ. Λες σε όλους/ες να σταματήσει η συζήτηση και να βρείτε ένα άλλο θέμα να
συζητήσετε.
Ε. Δε λες τίποτα γιατί δε θέλεις να ανακατευτείς σε αυτή τη διαφωνία.
ΣΕΝΑΡΙΟ 9: Όταν βλέπεις ότι μία συζήτηση που κάνετε στην τάξη γίνεται έντονη
και πάει να καταλήξει σε τσακωμό, εσύ: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Παίρνεις γρήγορα θέση και λες αμέσως αυτό που σκέφτεσαι για να βοηθήσεις
να μη γίνει καβγάς.
Β. Προσπαθείς να αλλάξεις θέμα για να αποφύγεις τον τσακωμό.
Γ. Εξηγείς σε όλους/ες ότι η συζήτηση αρχίζει να γίνεται έντονη και προσπαθείς να
δεις γιατί συμβαίνει αυτό.
Δ. Προσπαθείς να αποφορτίσεις το κλίμα κάνοντας ένα αστείο.
Ε. Σταματάς τη συζήτηση για να μη χρειαστεί να μαλώσεις.
Όταν η παρέα σου έχει διαφωνίες με μία άλλη παρέα, εσύ: ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Ετοιμάζεις επιχειρήματα για την επόμενη λεκτική «μάχη».
Β. Ενθαρρύνεις την παρέα σου να τα βρείτε με την άλλη παρέα.
Γ. Σκέφτεσαι ότι είναι λογικό πού και πού να υπάρχουν διαφωνίες και
προσπαθείς να συζητήσεις γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό.
Δ. Προσπαθείς να λήξει η διαμάχη γιατί πιστεύεις ότι το μόνο που θα γίνει αν
συνεχιστεί, είναι να χαλάσουν οι σχέσεις.
Ε. Λες στους/στις φίλους/ες σου να ρωτήσετε έναν «τρίτο» που βλέπει τα
πράγματα πιο αντικειμενικά, για να σας πει ποιος πιστεύει ότι έχει δίκιο.
ΣΕΝΑΡΙΟ 11: Καλείσαι να επιλέξεις έναν/μία συμμαθητή, συμμαθήτριά σου
για να εκπροσωπήσει την τάξη σας σε μία διαπραγμάτευση
με τους/τις εκπαιδευτικούς του σχολείου. Ποιον/α επιλέγεις; ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Κάποιον/α που ξέρεις ότι θα πιέσει για να γίνει αυτό που θέλετε.
Β. Κάποιον/α που ξέρεις ότι θα λάβει υπόψη του/της και τις διαφορετικές
απόψεις που εξέφρασαν κάποιοι/ες μαθητές και μαθήτριες ώστε όλοι/ες σας
να εκπροσωπηθείτε όσο καλύτερα.
Γ. Κάποιον/α που ξέρεις ότι θα συζητήσει και με την άλλη πλευρά ώστε να
βρεθεί μία κοινή λύση.
Δ. Κάποιον/α που επενδύει στις διαπροσωπικές σχέσεις και είναι ευγενικός/ή και
συνεργάσιμος/η.
Ε. Κάποιον/α που δε θα υποχωρήσει εξαναγκάζοντας την τάξη να προσαρμοστεί
σε μία άλλη απόφαση.
ΣΕΝΑΡΙΟ 12: Κατά τη γνώμη σου, τι μπορεί να κάνει τη συνεργασία στην ομάδα
και το σχολείο να αποτύχει; ΠΟΝΤΟΙ_
Α. Η ασυνεννοησία, το ότι δεν μπορούμε να εκφράσουμε ξεκάθαρα αυτό που
εννοούμε.
Β. Το ότι αντιδρούμε αμέσως αρνητικά και δεν υποχωρούμε σε αυτό που θέλουν
τα άλλα μέλη της ομάδας.
Γ. Η τάση που υπάρχει να συζητάμε μεν, χωρίς όμως να ακούμε πραγματικά την
άλλη πλευρά αφού στο βάθος απλά θέλουμε να περάσει το δικό μας.
Δ. Το ότι δεν υπάρχει θέληση για συνεργασία γενικά.
Ε. Η ανευθυνότητα και ο «χαλαρός» τρόπος που αντιμετωπίζουμε τα πράγματα,
όταν μία δουλειά είναι ομαδική και όχι μόνο δική μας.
Ας μετρήσουμε το σκορ σου!
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑγωγΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ
ΣΤΟΧΟΙ: Να εξοικειωθούν οι μαθητές και μαθήτριες με τα χαρακτηριστικά του αποτελεσμα-
τικού διαμεσολαβητή, της αποτελεσματικής διαμεσολαβήτριας μέσα από σύντομες
βιωματικές ασκήσεις.
ΧΡΟΝΟΣ: 90 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: Τα υλικά για κάθε άσκηση αναγράφονται παρακάτω, στην περιγραφή της
ΠΗΓΗ: Resolving conflict with a peer mediation program, a manual for grades 4-8, Maureen
F. Block & Barbara Blazej, University of Maine, 2005, σελ. 12.
ΑΣΚΗΣΗ 1: Μαντεύουμε συναισθήματα
ΧΡΟΝΟΣ: 10 λεπτά.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Τα παιδιά που επιθυμούν σηκώνονται και δείχνουν στην ομάδα όποιο
συναίσθημα επιλέξουν με εκφράσεις του προσώπου ή με μία φράση
τους. Η ομάδα προσπαθεί να μαντέψει. Αν θέλουμε, για να διευκολύνουμε
την ομάδα, χρησιμοποιούμε κάρτες συναισθημάτων.
ΑΣΚΗΣΗ 2: Άκουσα καλά;
ΧΡΟΝΟΣ: 10 λεπτά.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Οι μαθητές, μαθήτριες σηκώνονται σε ζευγάρια. Ο/η πρώτος/η μιλά για
δύο λεπτά για το αγαπημένο του/της μέρος, έναν μεγάλο του/της φόβο
ή όποιο άλλο θέμα επιλέξει. Στη συνέχεια, το ζευγάρι του/της επανα-
λαμβάνει όσο πιο πιστά μπορεί όσα ανέφερε προηγουμένως ο/η συμ-
μαθητής/ριά του και αφού ολοκληρώσει με αυτό, προσθέτει τα δικά
του/της συναισθήματα για το ίδιο θέμα.
ΑΣΚΗΣΗ 3: Το καλωσόρισμα
ΧΡΟΝΟΣ: 20 λεπτά.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Οι μαθητές, μαθήτριες καλούνται να μπουν στον ρόλο του/της διαμεσο-
λαβητή/ριας και να ξεκινήσουν τη συζήτηση με τα δύο μέρη σε σύγ-
κρουση. Εξηγούμε ότι χρειάζεται να καλωσορίσουν τους/τις συμμετέ-
χοντες/ουσες στη συζήτηση, να εξηγήσουν γιατί η διαμεσολάβηση είναι
μία σημαντική διαδικασία, να θέσουν μαζί τους κανόνες της συζήτησης,
να διαβεβαιώσουν ότι εξασφαλίζεται η εμπιστευτικότητα στη συζήτησή
τους καθώς και να ρωτήσουν τους/τις συμμετέχοντες/ουσες ποιος/α θα
ξεκινήσει.
Αφού ολοκληρωθεί η άσκηση, μπορούμε να δώσουμε στην ομάδα τις
παρακάτω οδηγίες για εισαγωγή στη διαμεσολάβηση.
ΟΔηγιες για ειςαγωγη ςτη ΔιαμεςΟλαβηςη:
• Ευχαριστούμε τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές μας που δέχτηκαν
να έρθουν στη συνάντηση. Εάν δε γνωριζόμαστε μεταξύ μας, συστη-
νόμαστε.
• Αναφέρουμε ότι όλη η διαδικασία έχει εθελοντικό χαρακτήρα και συγ-
χαίρουμε τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές μας που επέλεξαν
αυτόν τον τρόπο να λύσουν τη διαφωνία τους.
• Εξηγούμε ότι σκοπός της συνάντησης είναι να ακούσει η μία πλευρά
την άλλη και να γίνει μία συζήτηση ώστε αφού ξεκαθαρίσει η κατά-
σταση να βρεθεί από τους/τις ίδιους/ες μία κοινή λύση.
• Τονίζουμε ότι ο δικός μας ρόλος δεν είναι να κατευθύνουμε, παρά μόνο να ακούμε
και να συντονίσουμε τον διάλογο χωρίς να παίρνουμε θέση.
• Πληροφορούμε ότι η συζήτηση είναι εμπιστευτική και ότι δε θα ενημερώσουμε
κανέναν και καμία παρά μόνο στην περίπτωση που θεωρήσουμε ότι κάποιος/α
κινδυνεύει. (Σε αυτή την περίπτωση ενημερώνουμε τον/την υπεύθυνο/η εκπαι-
δευτικό για τη διαμεσολάβηση.)
• Για να δημιουργήσουμε ένα κλίμα ασφάλειας και συνεργασίας, ζητάμε από τις
συμμαθήτριες και τους συμμαθητές μας να μιλάνε μόνο αφού έχει ολοκληρώσει η
άλλη πλευρά, να δείχνουν σεβασμό αναμεταξύ τους και να κάνουν μία προσπάθεια
να συνεργαστούν ώστε μαζί να καταλήξουν σε κοινή λύση.
• Πριν ξεκινήσει η διαδικασία τους/τις ρωτάμε αν έχουν κάποια απορία.
ΑΣΚΗΣΗ 4: Διαβάζω πίσω απ’ τις γραμμές
ΧΡΟΝΟΣ: 20 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: Χαρτί του μέτρου, μαρκαδόροι.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Οι μαθητές και οι μαθήτριες προσπαθούν να εντοπίσουν τους πραγματι-
κούς λόγους μίας σύγκρουσης, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις είναι
κρυμμένοι πίσω από αφορμές. Φέρνουμε στα παιδιά το παράδειγμα του
παγόβουνου έτσι ώστε να συζητήσουν σε ομάδες ποια είναι τα συναι-
σθήματα που εκφράζονται και είναι εμφανή σε μία σύγκρουση και ποια
μπορεί να είναι τα κρυμμένα συναισθήματα που βρίσκονται «κάτω από
την επιφάνεια της θάλασσας».
Κάθε ομάδα σχεδιάζει το δικό της «παγόβουνο» και σημειώνει επάνω
στο χαρτί (με λέξεις ή με σκίτσα) τα φανερά και τα κρυμμένα συναισθή-
ματα της σύγκρουσης που μπορεί να είναι φόβος, έλλειψη εμπιστοσύνης,
απομόνωση, αδυναμία κ.ά.
ΑΣΚΗΣΗ 5: Οι ερωτήσεις που βοηθούν
ΧΡΟΝΟΣ: 30 λεπτά.
ΥΛΙΚΑ: Φύλλα εργασίας για κάθε ομάδα.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Εξηγούμε στην ομάδα ότι για να είναι αποτελεσματική η διαδικασία της
διαμεσολάβησης, οι ερωτήσεις μας χρειάζεται να είναι τέτοιες που να
φέρνουν ξεκάθαρες και κατανοητές απαντήσεις. Αυτό επιτυγχάνεται με
τις κατάλληλες ανοικτού τύπου ερωτήσεις μέσα από τις οποίες τα εμπλε -
κόμενα μέρη στη σύγκρουση θα βοηθηθούν να εκφράσουν τα συναι-
σθήματα και τις σκέψεις τους για τα ζητήματα που τίθενται.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες εργάζονται σε ομάδες ώστε να αναδιατυ-
πώσουν κατάλληλα τις ερωτήσεις που τους/τις δίνονται, σε άλλες, ανοι-
κτού τύπου ερωτήσεις.
Στη συνέχεια, οι ομάδες παρουσιάζουν τις ερωτήσεις τους και αν χρει-
άζεται, με τη βοήθεια της ομάδας γίνονται οι απαραίτητες αλλαγές.
Τοποθετούμε τις αναδιατυπωμένες ερωτήσεις σε εμφανές σημείο στην
αίθουσα (σε χαρτί του μέτρου).
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
Όλες...- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -